ABD Savunma Bakan? Pete Hegseth, göreve geldikten sonra yapt??? ilk uluslararas? ziyarette, Ukrayna'n?n Rus i?galine kar?? savunmas?na yönelik finansman?n büyük ölçüde Avrupa ülkeleri taraf?ndan sa?lanmas? gerekti?ini söyledi. Peki, bu Avrupa için ne anlama geliyor?Hegseth, bu aç?klamay? Suudi Arabistan'da Rusya ve ABD heyetleri aras?ndaki görü?meler devam ederken yapt?. Bu görü?meler, Trump'?n Ukrayna'daki sava?? sona erdirme stratejisinin ne olabilece?ine dair ipuçlar? veriyor.ABD Ba?kan Yard?mc?s? JD Vance de 14 ?ubat Cuma günü Münih Güvenlik Konferans?'nda yapt??? konu?mada Avrupa'n?n "kendi savunmas? için büyük bir ad?m atmas? gerekti?ini" vurgulad?.ABD'nin bu keskin politika de?i?ikli?i, Avrupa liderlerini alarma geçirdi ve 17 ?ubat'ta Paris'te Rusya-Ukrayna sava??n? ve k?tan?n güvenli?ini konu?mak üzere acil bir toplant? düzenlendi.Bu, Avrupa'n?n güvenli?i için ABD'ye ne kadar ba??ml? oldu?u ve tek ba??na ayakta kal?p kalamayaca?? sorular?n? da beraberinde getiriyor.ABD'nin Avrupa ile güç birli?i yapmas?n?n sebepleri neydi? Kuzey Atlantik Antla?mas? Örgütü (NATO) 1949 y?l?nda eski Sovyetler Birli?i'nin Avrupa'daki geni?lemesini engellemek amac?yla kuruldu.ABD, ekonomik ve askeri aç?dan güçlü bir Avrupa'y? Sovyet yay?lmas?n? önlemede hayati bir unsur olarak gördü ve 2. Dünya Sava??'n?n y?k?c? etkilerinden sonra Avrupa ülkelerine büyük çapl? yard?m sa?lad?.Bugün baz? Do?u Avrupa ülkeleri de dahil olmak üzere, 32 üyeden olu?an NATO'da ülkeler, birine sald?r? olmas? halinde di?erlerinin onu savunmas? gerekti?i konusunda anla?m?? durumda.Ancak son geli?meler do?rultusunda 2. Dünya Sava?? sonras? Avrupa için olu?turulan güvenlik mimarisi risk alt?nda. ABD hâlâ NATO'nun bir parças?, ancak Avrupa liderleri, art?k ABD'nin yard?m?na güvenemeyebileceklerinden endi?e ediyor.Avrupa ülkelerinin savunma harcamalar? ne kadar? NATO, üye ülkelerin milli gelirlerinin (GSY?H) en az yüzde 2'sini savunma harcamalar?na ay?rmas?n? istiyor.NATO'nun 2024 tahminlerine göre, Polonya üst üste ikinci y?l en fazla harcama yapan ülke oldu ve GSY?H'sinin yüzde 4,1'ini savunmaya ay?rd?.Estonya yüzde 3,4 ile ikinci s?rada yer al?rken, ABD yüzde 3,4 ile üçüncü s?rada bulunuyor ve son on y?ld?r bu seviyede harcama yap?yor.Birle?ik Krall?k ise yüzde 2,3 ile dokuzuncu s?rada yer al?yor. ?ngiltere D??i?leri Bakan? David Lammy, ülkesinin yüzde 2,5 savunma harcamas? yapmaya "kesinlikle" kararl? oldu?unu ve birkaç ay içinde bu hedefe ula?mak için bir plan aç?klayacaklar?n? belirtti.Avrupa ve Kanada'daki NATO üyelerinin ortalama harcamas? yüzde 2 olarak tahmin ediliyor.BBC'ye konu?an NATO'nun eski Savunma Yat?r?mlar? Genel Sekreter Yard?mc?s? Camille Grand, ABD'nin Avrupa'dan daha fazla yat?r?m talep etmesini sürpriz olarak görmüyor:"Avrupal?lar on y?llard?r yetersiz harcama yap?yor ve ?imdi bunun bedelini ödüyorlar. ABD'nin talebi gayet me?ru: Neden zengin ülkeler daha fazla harcama yapm?yor?"'Avrupa Ordusu' kurulabilir mi? ABD'nin yard?mlar? çekme ihtimaline kar??l?k Ukrayna Devlet Ba?kan? Volodimir Zelenskiy, bir "Avrupa Ordusu" kurulmas? ça?r?s?nda bulundu.Zelenskiy, 15 ?ubat'ta yapt??? aç?klamada, "Gerçekçi olal?m. Art?k Amerika'n?n, Avrupa'y? tehdit eden bir konuda hay?r deme ihtimalini göz ard? edemeyiz" dedi ve ?öyle devam etti:"Çok say?da ama çok say?da lider Avrupa'n?n kendi askeri gücüne, bir Avrupa ordusuna ihtiyac? oldu?una dair konu?tu."Fransa Cumhurba?kan? Emmanuel Macron uzun süredir Avrupa'n?n ABD'ye ba??ml?l???n? azaltmak için kendi askeri gücünü olu?turmas?n? destekliyor. Ancak bu fikir, AB D??i?leri ve Güvenlik Politikas? Yüksek Temsilcisi ?efi Kaja Kallas taraf?ndan h?zla reddedildi.Kent Üniversitesi'nden Uluslararas? ?li?kiler Profesörü Richard Whitman, BBC'ye yapt??? de?erlendirmede Avrupa'daki NATO ülkelerinin Rusya gibi bir güce kar?? savunma olu?turmaya yetecek kadar varl?kl? oldu?unu ancak as?l sorunun örgütlenme oldu?unu söylüyor:"Avrupa'n?n en büyük sorunu, tüm bu askeri unsurlar? nas?l bir araya getirece?i ve birbirleriyle nas?l senkronize edece?i. Örne?in, uydu sistemleri gibi ileri teknolojileri nas?l ba?layacaklar? büyük bir soru i?areti."Surrey Üniversitesi Avrupa ve ?ngiltere Merkezi'nin Kurucu Direktörü Prof. Amelia Hadfield'a göre, 'Avrupa Ordusu'nun Rusya gibi bir güce kar?? kendini savunabilmesi "tamamen ihtimal d???".Farkl? ordular?n birbirleriyle çal??ma becerilerine at?fta bulunan Hadfield, "Avrupa'n?n, özellikle NATO'nun, birlikte çal??abilme yetene?i oldukça yüksek" diyor."Ancak siz onlardan üç y?l kenarda kald?ktan sonra s?cak bir krize dalmalar?n?, haz?r olmalar?n? ve donan?mda, personelde ve birlikte çal??abilirlik konular?nda bir eksiklik olmadan etkili bir bar?? gücü olu?turabileceklerinden emin olmalar?n? istiyorsunuz."NATO'nun kurulu?undan bu yana, askeri operasyonlar? Avrupa Müttefik Yüksek Komutan? (SACEUR) taraf?ndan yönetildi ve koordine edildi. Bu göreve her zaman ABD'li bir subay atand?. Bu da onlara sava? zaman? operasyonlar?nda geni? deneyim kazand?rd?.Avrupal? generallerin bu seviyede bir uzmanl??a sahip olmad???n? belirten Prof. Whitman, bu eksikli?in "Avrupa Ordusu" için büyük bir dezavantaj olaca??n? vurguluyor. Ayr?ca ABD'nin ayr?lmas?yla do?acak siyasi bo?luk da önemli bir mesele.Prof. Whitman, "ABD sadece askeri güvence sa?lam?yor, ayn? zamanda askeri harekâtlara siyasi bir otorite de kazand?r?yor. Avrupa'da do?rudan ya da kolektif olarak böylesi bir karar alma yap?s? yok" diyor.Bu, Avrupa'n?n savunma stratejisinin liderli?ini kimin üstlenece?i konusunda bir güç mücadelesine yol açabilir.Prof. Hadfield'a göre, Avrupa'daki en büyük güvenlik ve savunma ortaklar? olan Fransa ve ?ngiltere liderlik için en güçlü adaylar olabilir. Ancak harcamalar?n nas?l bölü?ülece?i ve en büyük yükü kimin ta??yaca?? gibi sorular?n da yan?tlanmas? gerekiyor.Di?er bir kritik mesele ise "zaman".Prof. Whitman, "Uydular? ne kadar h?zl? in?a edip f?rlatabilirsiniz?" diye soruyor."Bu günler, haftalar ya da aylar de?il; y?llar al?r."Bu da 'Avrupa Ordusu'nun Ukrayna'daki mevcut kriz için ne kadar faydal? olabilece?i sorusunu gündeme getiriyor.BBC'ye konu?an Camille Grand, "Bu fikre ikna olmu? de?ilim." diyor.Avrupa'n?n en büyük zorluklar?n?n "büyüklük ve haz?rl?k" olaca??n? belirten Grand'e göre yaln?zca asker say?s? de?il, sava? için ne kadar haz?r olunaca?? da önemli. Grand ayr?ca havadan havaya yak?t ikmali, insans?z hava araçlar? ve uzun menzilli füzeler gibi ileri teknolojilerin de zorluklar aras?nda yer alaca??n? söylüyor.Harvard'daki Belfer Bilim ve Uluslararas? ?li?kiler Merkezi'nde yay?mlanan bir makalede Grand ve meslekta?lar?n?n bulgular? ?öyle:"Transatlantik ortakl???n ayr?lmaz bir parças? olan güçlü bir Avrupa savunma kabiliyeti bir gecede in?a edilmeyecektir. Y?llar sürecek sürekli bir çaba ve ba?l?l?k gerektirecektir."Avrupa'n?n özgürlü?ünü ve küresel konumunu güvence alt?na almak ve küresel belirsizlik ça??nda Amerikan liderli?ini sürdürmek için hem Avrupa hem de Amerika zor de?i?iklikler yapmal?."Avrupa'n?n gelece?i için ne anlama geliyor? Avrupa'n?n askeri kapasitesindeki bo?luklar nedeniyle birçoklar? ABD'nin güvenlik deste?ini çekme tehdidinden endi?e ediyor. Prof. Whitman, "Avrupa'n?n ABD olmadan askeri olarak güvende olmas?n? hayal etmek zor" diyor.Eski NATO yöneticisi Grand, Avrupal? ülkelerinin, sürdürülebilir ve kolektif bir ordu olu?turabilmek için harcamalar?n? ciddi ?ekilde art?rmaya devam etmek zorunda kalaca??n? söylüyor.Baz?lar? ise Rusya'n?n ABD'nin ilgisini ba?ka yöne kayd?rmas?n? test edip etmeyece?inden endi?eli.Prof Hadfield, "?nsanlar?n Ukrayna'n?n parçalanaca?? ve bizim onu yeniden in?a etmek zorunda kalaca??m?z fikrine al??t?klar?n? söylemek üzücü ama [Rusya'n?n] ?sveç, Polonya ve hatta ?ngiltere'yi vuraca?? fikrine al??amad?lar ve bu tamamen ba?ka seviye bir çat??ma" diyor ve ekliyor:"NATO, kurucu üyesi olmadan kim oldu?unu çok h?zl? bir ?ekilde belirlemek zorunda kalacak."