?ran'?n ba?kenti Tahran'daki ünlü Evin Cezaevi'nde, aralar?nda tan?nm?? siyasi tutuklular?n da bulundu?u binlerce mahkum ve tutuklu kal?yor. Bu cezaevi ?iddet olaylar?yla da an?l?yor.Hak savunucular? bu cezaevindeki sistematik insan hakk? ihlâllerinin belgeli oldu?unu söylüyor.Bilgisayarlara s?zma konusunda uzman bir grup 2021'de bu hapishanenin güvenlik kameralar?n?n görüntülerini ele geçirdi ve mahkûmlara kötü muameleyi gösteren görüntüleri yay?nlad?.Görüntüler aras?nda trans bireyler ile e?cinsellerin tutuldu?u özel ko?u?tan elde edilen kay?tlar da yer al?yor.BBC ilk kez bu görüntülerde yer alan bir ki?iye ula?arak kay?tlar? do?rulayabildi.Trans bir kad?n olan Helma, Evin Cezaevi'nde farkl? zamanlarda birkaç kez tutuldu.Türkiye'de bulundu?u s?rada BBC'ye konu?an Helma, tutuklulu?u, hapis hayat? ve kamera kay?tlar?nda yer alan görüntülerle ilgili ay?nt?lar verdi.Helma 19 ya??ndayken "ba?örtüsünü uygunsuz ?ekilde takt???" ve kad?n k?yafetleri giydi?i için ilk kez hapse at?ld???n? anlat?yor."Sonra iki kez daha hapse at?ld?m, toplamda hayat?m?n bir y?ldan fazlas?n? hapiste geçirdim" diyor.Helma bilgisayar korsanlar? taraf?ndan elde edilen cezaevi kay?tlar?ndaki ki?ilerden birinin kendisi oldu?unu do?rulad?.Bu görüntüde kavga eden mahpuslar?n bulundu?u bir ko?u?ta ayakta dururken görünüyordu.Ayn? kay?tta gardiyanlar?n, ko?u?taki baz? ki?ilere ?iddet uygulad???na ve sürükledi?ine dair görüntüler var.Helma, mahpuslar?n cinsel tacize veya sald?r?ya u?rad???n? da anlat?yor.Hapishanedeyken ba?ka bir trans kad?n?n intihar giri?iminde bulundu?una ?ahit oldu?unu söyledikten sonra kendisinin de ko?ullar nedeniyle hayat?na son vermeye çal??t???n? anlat?yor.'Hiçbir suç i?lememesine ra?men' hapse at?ld? Helma 2019 y?l?nda Tahran'da ahlak polisi taraf?ndan tutukland?."Onlara trans oldu?umu söyledim ve kamusal alanda kad?n k?yafetleri giymeme izin veren resmi izni gösterdim, ancak umursamad?lar" diyerek o günü anlat?yor.Kendisine imzal? bir taahhütname ile serbest b?rak?laca?? sözü verildi?ini ancak 30 gün cezaevinde tutuldu?unu söylüyor.?ran'da e?cinsel ili?ki kuranlar ölüm cezas? tehdidi ile kar?? kar??ya.Ancak din adamlar? bir ki?inin "yanl?? cinsiyette bir bedene s?k??m?? olabilece?i" fikrini kabul ediyor.Helma o gün bir kad?n polisin, bu ?ekilde giyinmesi için kendisine para ödendi?ini veya seks i?çisi olarak çal??t???n? yaz?l? olarak belirtmesi halinde serbest kalaca?? sözünü verdi?ini anlat?yor."Böyle bir ?eyi ilk kez ya??yordum ve onlar? dinlersem beni serbest b?rakacaklar?n? dü?ündüm" diyor.Buradan yine Tahran'da bulunan Vozara Caddesi'ndeki ahlak polisi gözalt? merkezine götürüldü. Geceyi bu karakolda geçirdi.22 ya??ndaki Mahsa Amini Eylül 2022'de bu gözalt? merkezinde hayat?n? kaybetti.Amini'nin gözalt?nda ölümü ülkede aylar süren protestolar? ba?latt?.Helma geceyi geçirdi?i bu merkezde, hakarete u?rad???n?, a?a??land???n? ve üst aramas? s?ras?nda elle cinsel tacize u?rad???n? iddia ediyor."Sabaha kadar hücremde a?lad?m. Buradaki duvarda, tan?d???m baz? ba?ka trans kad?nlar?n da isimleri vard?" diyor.Ertesi gün mahkemeye ç?kar?ld?."Hakim bir din görevlisiydi ve bana küfür ediyordu. Bana sürekli 'Neden bu k?yafetleri giyiyorsun? Neden saçlar?n? uzatt?n? Kay?tlarda erkek oldu?un yaz?yor!' diyordu."Ona 'Ben trans?m. Cinsiyetimi içselle?tirebileyim diye bu k?yafetleri giyme iznini bana bir doktor verdi" dedim."Helma, hakimin kendisine iki y?l ceza verdi?ini ve yakla??k 15 bin dolara kar??l?k gelen kefalet ücreti belirledi?ini söylüyor. Bu cezan?n, ahlak polisinin kendisine imzalatt???n? söyledi?i itiraf üzerinden verildi?ini anlat?yor.Ailesinin kad?n k?yafetleri giydi?i için tutukland???n? bilmesini istemiyordu. Bu yüzden kefalet ücretini bir araya getiremedi.Helma sonra Evin Cezaevi'ne transfer edildi ve ?artl? tahliye edilmeden önce 30 günden fazla orada kald?. Daha önce sab?kas? bulunmad??? ve suçlamalara ili?kin kan?t olmad??? için bir ay sonra tahliye edildi?ini söylüyor.Serbest b?rak?ld?ktan sonra biri sokaktayken, di?eriyse arkada??n?n evinde iki kez daha tutukland?:"Ne sokakta ne de evde güvendeydik. Evi e?cinsel bir arkada??mla kiralam??t?m, kom?ular bizi polise ihbar etti."Kefaleti ödeyemedi?i için Evin Cezaevi'nde daha fazla zaman geçirdi.BBC Farsça Servisi, tutuklulu?u ve cezaevi sürecine ili?kin kan?tlar?, Helma'n?n sa?lad??? resmi belgeler ve ?ran yarg?s?ndan s?zd?r?lan belgeler üzerinden do?rulad?.Ona yöneltilen suçlamalar aras?nda "kad?n k?yafetleri giymek, a??r? makyaj yapmak, dar veya aç?k k?yafetler giyerek kamu ahlak?n? bozmak" ve "yolsuzluk, fuhu? ve yasad??? yollarla gelir elde etmek" vard?.BBC'nin elde etti?i bir resmi belge kanunsuz gelir elde etmekle ilgili suçlamadan beraat etti?ini gösteriyor.Cezaevinde hayat A?ustos 2021'de siber korsanlardan olu?an Edalat-e Ali (Ali'nin Adaleti) adl? bir grup, Evin Cezaevi'nin güvenlik kameralar?ndan al?nan görüntüleri yay?nlad?.Bu kay?tlarla trans ve e?cinsel bireylerin tutuldu?u ko?u?lar da ilk kez gün yüzüne ç?kt?.Elde edilen kay?tlardan biri, bir mahpusun intihar giri?iminin hemen sonras?na aitti.Selma bu kay?tta bulundu?unu kendisini göstererek do?rulad?. BBC Farsça'n?n elde etti?i resmi mahkeme belgeleri de kay?t tarihinde Evin'de tutuldu?unu gösteriyor.Helma bu ko?u?taki günleri anlat?yor:"Buras? 240 numaral? ko?u?. Haftada bir kez sadece 10 dakika temiz hava almak için d??ar? ç?kmam?za izin veriliyordu."Tuvaletlerin içinde bile kameralar vard?. Hapishane memurlar? taraf?ndan sürekli sözlü olarak a?a??lan?yorduk."Helma kad?n memurlar kendilerine üst aramas? yapmay? reddetti?i için, cezaevine giri?te erkek memurlar taraf?ndan arama yap?ld???n? da anlat?yor.Bu ko?u?taki tutuklular?n, cezaevi görevlileri ve hatta ilaç yaz?m? s?ras?nda cezaevi doktorlar? taraf?ndan rutin olarak elle cinsel tacize maruz kald???n? söylüyor. S?zd?r?lan güvenlik kameras? kayd?nda, bir trans kad?n?n hapishane tuvaletinde intihar giri?imi var.Helma, "13 kez tutuklanm??t?. Onu durdurmaya çal??t?m ama yine de yapt?" diyor ve bu ki?inin bir süre komada kald???n? söylüyor.Helma, hapishanedeki psikolojik bask? nedeniyle kendisinin de birkaç kez intihar etmeye çal??t???n? anlat?yor.Bileklerindeki yara izlerini gösteren Helma, "Ben de Evin Hapishanesi'nde bunu yapt?m" diyor.Yara izinin üzerinde gülümseyen bir figür dövmesi var."Kendime bunu yapt???m? unutabilmek için yara izinin üzerine bu dövmeyi yapt?rd?m" diyor.Kendi intihar giri?imini durdurmak için görevlilerin bir ?ey yapmad???n?, hatta bir keresinde cezaevi hastanesinde çal??an bir temizlik görevlisinin kendisine hap bile sa?lad???n? söylüyor.Cinsiyet de?i?imi bask?s? E?cinsellik gibi farkl? cinsel yönelimler ?ran'da kabul görmüyor ve e?cinsel ili?ki kuranlara ölüm cezas? verilebiliyor.?slam Devrimi'nden çok önce 1960'larda, daha sonra ?ran'?n lideri olacak Ayetullah Ali Humeyni, cinsiyet de?i?iminin dinen caiz oldu?unu ilan eden bir fetva yay?nlad?.Bu fetvaya dayanarak, ?ran'da cinsiyet de?i?imi ameliyatlar?na yasal olarak izin veriliyor.Ancak son y?llarda LGBT haklar? savunucular?, ?ran hükümetinin trans bireyleri cinsiyet de?i?tirmeye ikna etmeye çal??t???n? ve ameliyatlara zorlad???n? kaydediyor. Oldukça karma??k ve pahal? olan bu ameliyatlar sonras? ki?iler ciddi sa?l?k sorunlar? ya?ayabiliyor.Bu ameliyatlar? olmayan baz? ki?iler, kimlikleri üzerinden ayr?mc?l?k ve soru?turma ile kar?? kar??ya kalabiliyor.Mahkemelere ç?kar?lan trans bireyler de yarg? mensuplar?n?n bu tür davalar? ele alma noktas?nda ço?u zaman kafa kar???kl??? ya?ad?klar?na i?aret ediyor.Akrabalar? öldürmekle tehdit ettiAilesi tutuklulu?u s?ras?nda Helma'n?n hapiste oldu?unu bilmiyordu.Helma annesiyle telefonda konu?urken, araman?n bir hapishaneden yap?ld???n? söyleyen otomatik mesaj duyulmas?n diye konu?may? k?sa tuttu?unu anlat?yor.Sonunda Helma'n?n akrabalar? hapiste oldu?unu ö?rendi ve onu öldürmekle tehdit etti.Bu tehditler nedeniyle cezaevi yönetiminden, hiçbir aile üyesinin ziyaretine izin verilmemesini istedi.Son y?llarda ?ran'da birçok trans birey ve e?cinsel, ailelerinin erkek üyeleri taraf?ndan öldürüldü.Öldürülenlerden baz?lar? ya?ad?klar? ?ehirleri dahi de?i?tirmi?lerdi.Bu tür cinayetlerde katiller, genellikle aile itibar?n? korumaya çal??t?klar? savunmas?n? yap?yor.Trans ve e?cinsellerin her zamankinden daha savunmas?z olmas?n?n nedenlerinden biri aile deste?inin olmamas?.Helma ?öyle anlat?yor:"?ran'da, cinsel kimli?inizle yüzle?meye ba?lad???n?zda, aileniz bunu kabul etmeyi reddediyor. Evinizi terk edip, daha geni? toplum aras?nda ya?amaya zorlan?yorsunuz. Burada daha büyük sorunlara aç?k hale geliyorsunuz."BBC Farsça Servisi, Evin'de trans bireylerin de tutuldu?u ko?u?ta kalm?? ba?ka ki?ilerle de konu?tu.Aileleri taraf?ndan reddedilen bu tutuklular?n ço?u kefalet ücretini kar??layamad?. Bu nedenle, küçük suçlamalar veya suçlar nedeniyle aylarca hapis yatmak zorunda kald?lar. Mahsa Amini'nin ölümü sonras? ?ran'a yay?lan "Kad?n, ya?am, özgürlük" hareketi ortam?nda, ailelerinin veya arkada?lar?n?n deste?ine sahip baz? ki?iler, art?k cinsel kimliklerini gizlemeyebiliyor.Helma ?ran'da ya?ad?klar? sonras? Türkiye'ye ta??nmaya karar verdi.Ancak orada da güvende olmad???n? anlat?yor.Maruz kald??? bir ?iddet olay?nda çenesi k?r?ld?. BBC'ye gösterdi?i mahkeme belgelerinde transfobik ve ?rkç? ki?ilerin kendisine sald?rd???n? iddia ediyor.Bu süreçte Birle?mi? Milletler arac?l???yla bir s???nma ba?vurusu da yapt?.Davas?n?n incelenmesi için üç y?ld?r bekliyor.Tüm bu zorluklara ra?men, halen bir hayale tutundu?unu söylüyor ve "Bu gezegendeki herkes gibi, okuyabilece?im, çal??abilece?im ve normal bir hayat ya?ayabilece?im bir ülkeye ta??nmak istiyorum" diyor.BBC Farsça Servisi, ?ran'da yasakl? durumda bulunuyor.?ran hükümeti, Evin Cezaevi'nde, gerekli tüm insani standartlar?n sa?land???n? ve mahkumlara kötü muamele edilmedi?ini savunarak, insan haklar? ihlâlleri iddialar?n? rutin olarak reddediyor.