Gazze'deki ate?kesin ilk tam gününde, kurtarma görevlileri ve siviller, bölgenin ya?ad??? y?k?m?n boyutlar?yla yüz yüze kald?. Gazze Sivil Savunma Kurumu, hala büyük enkaz denizinde gömülü 10 binden fazla ceset olmas?ndan korktuklar?n? aç?klad?. Sözcü Mahmud Basal BBC'ye yapt??? aç?klamada, cesetleri 100 gün içinde ç?kartmay? umduklar?n? ama buldozer ve di?er önemli ekipmanlar? az oldu?u için büyük olas?l?kla gecikece?ini söyledi. Pazar günü ba?layan ate?kesten sonra Gazze'den gelen yeni görüntülerde, ?srail'in 15 ay süren sald?r?lar?nda, özellikle de bölgenin kuzeyindeki tam y?k?m görülüyor. BM, daha önce Gazze'deki yap?lar?n % 60'?n?n hasar gördü?ünü ya da tamamen y?k?ld???n? tahmin ediyordu. Bomba seslerinin yerini, Pazar günü ba?layan ate?kesin kutlama sesleri al?rken, Gazze genelinde halk çaresiz bir durumla kar?? kar??ya. BM Dünya G?da Program?na (WFP) göre sava? iki milyondan fazla Gazzeliyi evsiz, gelirsiz ve ya?amak için g?da yard?mlar?na tam ba??ml? hale getirdi. Ate?kesten sonra derhal bölgeye yard?m girmeye ba?lad? ve BM Pazar günü en az 630 kamyon dolusu yard?m?n bölgeye girdi?ini duyurdu. Bu, 15 ay önce ba?layan sava?tan sonraki en yüksek say? oldu. Gazze'deki BM Filistinli Mültecilere Yard?m Kurumu UNRWA'n?n Müdür Vekili Bam Rose, yard?m tedarikinin, bölgeye yeniden hayat verme mücadelesinde sadece bir ba?lang?ç oldu?unu vurgulad?. Rose "Sadece g?dadan, sa?l?ktan, binalardan, yollardan, altyap?dan bahsetmiyoruz. Yeniden in?a edilmesi gereken bireyler, aileler, topluluklar var" diyor. "Son 16 ayda ya?ad?klar? ac?lar, kay?plar, yas, a?a??lanma ve katland?klar? zulüm. Bu çok çok uzun bir yol olacak."?srail'de ise serbest b?rak?lan üç rehinenin aileleri Tel Aviv'de bir bas?n toplant?s? düzenledi. ?srail-?ngiltere çifte vatanda?? Emily Damari'nin annesi Mandy Damari, 7 Ekim 2023'teki Hamas sald?r?s?nda iki parma??n? kaybetmesine kar??n k?z?n?n "moralinin yüksek ve iyile?me yolunda" oldu?unu söyledi. Romi Gonen'in annesi Meirav LEshem Gonen de "Romimizi geri ald?k ama tüm aileler bu sonucu hak ediyor. Hem sa? olanlar?n hem de ölmü?lerin aileleri. Kalbimiz di?er ailelerle birlikte" dedi. Bas?n toplant?s?ndan önce ?srail makamlar?, 28 ya??ndaki Damari, 24 ya??ndaki Gonen ve 31 ya??ndaki Doron Steinbrecher'in, Gazze'den ç?kt?ktan hemen sonra gözya?lar? içinde anneleriyle bulu?malar?n?n görüntülerini yay?mlad?. Ate?kesin ilk a?amas? kal?c? olursa, 30 rehine daha önümüzdeki 40 gün içinde serbest kalacak. Kar??l???nda da ?srail hapishanelerindeki 1800 dolay?nda Filistinli tahliye edilecek. Filistinli sa?l?k makamlar?, 15 aydan uzun süren ?srail sald?r?lar?nda 46.900'dan fazla ki?inin öldü?ünü, 100.700'den fazla insan?n da yaraland???n? söylüyor. Ölü ve yaral? say?lar?nda sivil ve silahl? örgüt üyesi ayr?m? yap?lm?yor ama ölenlerin büyük ço?unlu?unun kad?n ve çocuklar oldu?u kaydediliyor. Bu saptamay? BM de destekliyor. T?p dergisi Lancet'te yay?mlanan, ?ngiltere öncülü?ünde yap?lan bir ara?t?rmaya göre Gazze Sa?l?k Bakanl??? ölü say?s?n? gerçekten % 40'tan fazla az aç?kl?yor. Gazze Sivil Savunma Kurumu, çal??anlar?n?n % 48'inin öldürüldü?ünü, yaraland???n? ya da tutukland???n?, araçlar?n?n % 85'inin, 21 tesisten de 17'sinin ya hasar gördü?ünü ya da tamamen yok edildi?ini aç?klad?. Hava sald?r?s? riski art?k olmasa da, geriye kalan sivil savunma çal??anlar?n?n önünde kasvetli bir i? var. Kurum üyelerinin Gazze'nin kuzeyinde çekip, BBC'yle payla?t??? foto?raflarda, deh?et verici bir i? yapt?klar? görülüyor. Ölmü? bebekleri ve çok kötü durumdaki cesetleri kald?rmak gibi. Gazze ?ehrindeki 24 ya??ndaki Sivil Savunma çal??an? Abdullah El Majdalavi "Hek bir sokakta ölüler var. Her mahallede binalar?n alt?nca cesetler var" diyor. "Ate?kesten sonra bile, 'Lütfen gelin, ailem enkaz alt?nda' diyen insanlardan çok say?da telefon ald?k."Gazze kentinde evinden olan 23 ya??ndaki yeni üniversite mezunu Malaak Kasab, BBC'ye yapt??? aç?klamada, ç?kart?lamayan cesetler üyesinde aile üyelerinin de oldu?unu anlatt?. "Ailemizden çok say?da ki?iyi kaybettik ve baz?lar? hala y?k?lm?? binalar?n alt?nda. Enkazlar?n alt?nda çok insan var, herkes bunu biliyor."Kasab'?n ailesinin evi, tamamen y?k?lmam?? ama çok a??r hasar alm?? bir aparmanda. "Kap? yok, pencere yok, su yok, elektrik yok, hiçbir ?ey yok. Hatta ate? yakmak için odun bile. ?nan?lmaz" diyor. ?srail Ordusu, Gazze'nin yo?un nüfuslu alanlar?ndan çekilme i?lemine ba?larken, evlerinden olmu? Gazzelilerin hareket etmesi hala tehlikeli. ?srali Ordusu, halka personele ve araçlar?na yakla?mama, Gazze s?n?r? etraf?nda olu?turulan tampon bölgeye ve Gazze'nin kuzeyini ve güneyini ay?ran Netzarim koridoruna girmeme uyar?s? yapt?. Ancak çok say?da Gazzeli, tavsiye edilenden daha çabuk evlerinden geriye kalanlar? görmek istiyor. Gazze kentinden 42 ya??ndaki fabrika ustas? Hatem Eliwah, güneydeki Han Yunus'ta yer alan s???na??ndan yaya yola ç?kmay? dü?ündü?ünü söylüyor. Eliwah "Bu ate?kesi cennete girmeyi bekleyen insanlar gibi bekledik. ?ki erkek karde?imi ve ailelerini kaybettim. Kuzenlerimi, amcalar?m?. Hala umdu?um tek ?ey eve gidebilmek."Her iki tarafta da, ate?kesin ilk a?amas? kabaca alt? hafta içinde tamamlanmadan anla?man?n çökebilece?i kayg?lar? var. ?srail de Gazze'deki sald?r?lar?na devam etme hakk?n? elinde tuttu?unu vurgulad?. BM Genel Sekreteri Antonio Guterres Güvenlik Konseyi toplant?s?nda yapt??? konu?mada, anla?may? "bir umut ?????" gibi görüp, memnuniyetle kar??lad???n? söyledi fakat zorunluluklar?n yerine getirilmesi gere?ini vurgulad?. Ancak Guterres, Hamas'?n 7 Ekim 2023'teki sald?r?s?ndan bu yana, Yahudi yerle?imcilerin Filistinli köylülere çok büyük oranda artan sald?r?lar?yla, i?gal alt?ndaki Bat? ?eria'da kötüle?en durum konusunda uyard?. Guterres "Üst düzey ?srailli yetkililer aç?kça önümüzdeki aylarda Bat? ?eria'y? tamamen ya da k?smen ilhak etmekten bahsediyor. Bu tür bir ilhak uluslararas? hukukun en a??r bir biçimde ihlali olur" dedi. Katk?da bulunan: Muath Al-Khatib