DEN?Z Memelileri Ara?t?rma Derne?i'nin (DMAD) çal??malar?nda, ?stanbul Bo?az?'nda çok görülen afalina yunus türlerinin, açl?ktan zay?flad??? belirlendi. ?stanbul Bo?az?'nda yeterli bal?k sto?u olmamas? veya su alt? gürültüsü gibi tehditler nedeniyle yunuslar?n strese girmi? olabilece?i kaydedildi. Ka?alot ve gagal? balina türlerinin neslinin de tehlike alt?nda oldu?u uyar?s? yap?ld?. Antalya'da 2015 y?l?nda kurulan DMAD, Türkiye'nin Akdeniz, Ege, Marmara ve Karadeniz sular?ndaki bilinen 10 balina, yunus ve mutur türü üzerine bilimsel ara?t?rmalar yap?yor. Kuruculu?unu Dr. Aylin Akkaya'n?n yapt??? ve çok say?da gönüllü uzman?n kat?l?m?yla özellikle Do?u Akdeniz'de bilimsel ara?t?rma seferleri düzenleyen DMAD, bilimsel ara?t?rmalar neticesinde ç?kan sonuçlara göre Türkiye sular?ndaki yunus ve balinalarla ilgili üzücü verilere dikkat çekti. DO?U AKDEN?Z'?N ZENG?NL???N?N ?SPATIDr. Aylin Akkaya, Türkiye'nin k?y? uzunlu?u olarak Akdeniz'de önemli bir yere sahip, fakat bilimsel çal??ma say?s?n?n oldukça az oldu?unu belirtti. Balina ve yunuslar?n görüldü?ü denizlerde ekosistem, biyoçe?itlili?in zengin oldu?unu söyleyen Dr. Akkaya, 'Yapt???m?z çal??malarla biyoçe?itlili?in zenginli?ini bir nevi ispatlam?? olduk. Do?u Akdeniz, yunus ve balinalar aç?s?ndan Akdeniz'in di?er bölgeleri kadar zengin bir bölge. Bu türler bayrak tür özelli?inde, görüldü?ü bölgenin korunmas? gerekti?ini de gösteriyor' dedi. Deniz memelileri içinde ülkemizde en çok görülen türün özellikle ?stanbul Bo?az?'nda afalina yunus türü oldu?unu dile getiren Dr. Akkaya, 'Bunlar biraz iri ve cesur türler. K?y?sal olarak görüldüklerinden ?stanbul Bo?az?, Karadeniz'den Do?u Akdeniz'de Hatay bölgesine kadar tüm Türkiye sular?nda mevcut. Fakat endi?e uyand?r?c? durumlar da var. Daha önce 10 birey gözlemliyorken, ?u an 2-3 birey görüyoruz genel olarak. Vücut yap?lar?na bakt???m?zda iri olmas? gereken bir türken, biraz zay?flam??lar. Kaburgalar? daha çok d??ar?da, nefes ald?klar? yer biraz içeriye çökmü?. Özellikle bu bask?lar? ?stanbul Bo?az?nda görebiliyoruz. Ülkemizde yerel bir tür olmas?na ra?men ne yaz?k ki ?u an popülasyonlar? o kadar iç aç?c? de?il' diye konu?tu.Afalinalar?n zay?flamalar? ve kaburgalar?n?n görünür hale gelmesinin nedeninin açl?k oldu?unu, ama bunun sebebinin henüz bilinmedi?ini belirten Dr. Akkaya, ?stanbul Bo?az?nda yeterli bal?k sto?u olmamas? veya su alt? gürültüsü gibi tehditler nedeniyle yunuslar?n strese girmi? olabilece?ini ifade etti.'2019'DAN BER? DO?U AKDEN?Z'DE GÖRÜLMÜYOR'T?rtak yunus türünün daha güzel ve renkli bir tür oldu?unu söyleyen Dr. Akkaya, 'Afalinadan daha küçük gözlemlenebiliyor. Bu türü hem k?y?lar?m?zda hem aç?k sularda görüyoruz. Ama t?rtak türü sadece bizim sular?m?zda de?il, Akdeniz'in tamam?nda tehlike alt?nda. Çünkü say?lar? oldukça azal?yor. Do?u Akdeniz'de 2019 y?l?ndan bu yana bu türü art?k göremiyoruz. ve çal??malar 500 günü geçti san?r?m. 500 günden daha önce s?k s?k gözlemledi?imiz bu tür art?k Do?u Akdeniz bölgesinde neredeyse yok. Ege Bölgesi'ne bakt???m?zda, özellikle Dilek Yar?madas? aç?klar?nda tür hala güzel bir popülasyona sahip. Gruplar içerisinde hala yavrular? görüyoruz. Bu da umut verici' dedi.BAL?NALAR DA TEHL?KEDE Ka?alot balinalar?n?n derin sularda bulundu?unu anlatan Dr. Akkaya, 'Bölgede 30 bireyin Türkiye'de ve yaz mevsimlerinde yo?un gözlemlendi?ini ispatlad?k. Ülkemiz sular? bu tür için büyük önem ta??makta. Akdeniz genelinde yine tehlike alt?nda oldu?u dü?ünülen bir tür. Yakla??k 350 birey oldu?u dü?ünülüyor. Gagal? balinalar ise Antalya Körfezinin yo?un deniz trafi?ine ra?men bölgenin k?y?sal sular?nda gözlemlenmekte. Daha önce bu türleri yo?un görüyorduk. Gagal? balinalar da oldukça utangaç ve en derine dalan türlerden. 3 bin metreden kay?tlar? var. Akdeniz ve Lara Körfezi aç?klar?nda bu tür gözlemlenebiliyorken art?k ne yaz?k ki göremiyoruz. Gagal? balinalar ve ka?alotlar aç?s?ndan en önemli tehditlerden biri su alt? gürültüsü. Bu nedenle bölgedeki gözlemlerde gün geçtikçe azal?yorlar' diye konu?tu. 'TÜRK?YE'DE BAL?NA OLDU?U PEK B?L?NM?YOR'Ülkemiz sular?nda yunuslar?n varl???n?n bilindi?ini, balinalar?n toplum taraf?ndan pek bilinmedi?ini dile getiren Dr. Aylin Akkaya, 'Biz ne zaman çal??ma yapsak, herkesin ilk söyledi?i ?ey 'Türkiye'de balina m? var' oluyor. Evet ülkemizde balinalar var ve bu balinalar sadece küçük gruplarda gözükmüyor, ayn? zamanda büyük gruplar içinde de yer al?yorlar. Genel olarak tehditleri sayarsak habitat kayb?, deniz trafi?i, su alt? gürültüsü, deniz kirlili?i ana tehditler' dedi.