?ZM?R Körfezi'nde deniz suyuna kar??an kirlili?in uzun y?llard?r deniz taban?ndaki sedimentin üzerinde birikip, yap?s?n?n bozulmas?na neden oldu?unu belirten ?zmir Körfezi Bilim Kurulu Üyesi, ?zmir Katip Çelebi Üniversitesi (?KÇÜ) Su Ürünleri Fakültesi Temel Bilim Bölümü ö?retim üyesi Prof. Dr. Ebru Ye?im Özkan, '?ç körfezi taramak en güzel yol ama taranan sedimentin fizibilite çal??malar? yap?l?p, bertaraf edilmesi önemli. Sedimenti al?p, ba?ka tarafa ta??mak hiçbir anlam ifade etmez. Bozuk sedimenti denizel ortamda ba?ka bir yere aktar?m?, oradaki habitat? da bozacakt?r' dedi.?zmir Körfezi'nde deniz suyuna kar??an kirlilik, uzun y?llard?r deniz taban?ndaki sedimentin üzerinde birikerek sediment yap?s?n?n bozulmas?na neden oluyor. ?zmir Körfezi'nin dibindeki sedimenti 2008 ve 2018 y?llar? aras?nda yapt??? çal??malarla inceleyen ?zmir Körfezi Bilim Kurulu Üyesi ?KÇÜ Su Ürünleri Fakültesi Temel Bilim Bölümü ö?retim üyesi Prof. Dr. Ebru Ye?im Özkan, '?zmir Körfezi'nde sediment ve deniz suyu aras?ndaki ak??lar, 2008 y?l?nda çal??ma konumdu. 2008 y?l?nda sedimentin do?al ar?tma sistemi gibi davrand???n? ortaya koyduk. Sediment kum, kil-siltten olu?an bir yap?dayd?. 2018 y?l?nda yapm?? oldu?umuz TÜB?TAK projesinde sediment yap?s?n?n çok fazla de?i?ti?ini gördük. Sedimentin 2018 y?l?nda do?al ar?tma sistemi gibi davranmad???n?, 'su kolonu' dedi?imiz deniz suyuna kirli materyali iade etti?ini gördük' dedi.'ARITILMAYAN MATERYAL SED?MENT?N YAPISINI BOZUYOR'?zmir'de iç körfeze d?? kaynakl? gelen çok fazla materyal oldu?unu belirten Prof. Dr. Özkan, 'Bunlar atmosferik kaynakl?, do?al süreçlerle, tar?msal faaliyetlerden gelebiliyor. Kentle?menin ve nüfusun artt??? bu dönemde evsel ve sanayi at?klar?ndan da körfeze kat?l?m söz konusu. Ar?t?lmayan materyal, su kolonuna geldikten sonra sedimentin yap?s?n? bozuyor. Buradaki dengeyi sa?lamam?z laz?m. Su kolonunu temizlersek, sedimente a??r? yükün birikmemesini sa?larsak, sediment ar?tma görevini çok daha rahat yapar' diye konu?tu.'NORMAL B?R DEN?ZEL ORTAMDA SED?MENT KALINLI?I, 100 YILDA 1 SANT?M DE????R'2008 ve 2018 y?llar? aras?ndaki 10 y?ll?k süreçte sediment yap?lar?ndaki h?zl? de?i?imin korkutucu oldu?unu söyleyen Prof. Dr. Özkan, 'Normal bir denizel ortamda sediment kal?nl???, 100 y?lda 1 santim de?i?ir. Bu küresel ve iklimsel süreçler sebebiyle de?i?im gösterebilir fakat 10 y?ll?k bir süreçte yap?n?n bu kadar de?i?mesi korkutucu. 2-3 santimin alt?nda o yap?y? görüyorsunuz ama üzerine balç?k, çamur gibi bir yap? altta i?lenen yap?n?n üst su kolonuna iadesi s?k?nt? yarat?yor. Bu da kirlili?e sebebiyet veriyor. Bal?k ölümlerinin oldu?u yerler genellikle su derinli?inin az oldu?u, sediment ve su aras?ndaki etkile?imin fazla oldu?u yerler. Sediment ar?tma görevini yapmad??? için su kolonunda oksijensiz bir ortam do?du. Orada bal?klar?n ani ölmesine sebebiyet verdi' aç?klamalar?nda bulundu.'ESK? HAL?N? ALMASI KISA SÜREDE OLMAYACAK''Sediment taramas? k?sa vadeli acil eylem plan?nda var ama özellikle su derinli?inin az oldu?u yerlerde sedimentin üzerinde var olan kirli materyalin al?n?p bertaraf edilmesi gerekiyor' diyen Prof. Dr. Özkan, ?öyle devam etti: 'Su kolonundan sedimente çok fazla yük gelmezse, kendi içerisinde gerek ak?nt?larla gerek rüzgarlarla dip yap?s? yava? yava? de?i?ecektir. Ama mevcut olan balç???n ortadan kalkmas? ve sedimentin eski halini almas? k?sa sürede olmayacakt?r. O yüzden bu yap?n?n bir an evvel kald?r?lmas? taraftar?y?m. 1-2 santimetrelik balç?k k?s?m, taran?rsa altta mevcut olan kil-silt boyutundaki sediment gözenek suyu dedi?imiz içerisindeki kimyasal ve biyolojik süreçlerle tekrardan su kolonuna sa?l?kl? bir besin ve organik madde verecektir.''ÇOK DER?N B?R SED?MENT YAPISI VAR'?ç körfezde su derinli?inin en fazla 13 metre oldu?unu ifade eden Prof. Dr. Özkan, '?ç körfezi taramak en güzel yol ama taranan sedimentin fizibilite çal??malar? yap?l?p, bertaraf edilmesi önemli. Sedimenti al?p, ba?ka tarafa ta??mak hiçbir anlam ifade etmez. Bozuk sedimenti denizel ortamda ba?ka bir yere aktar?m?, oradaki habitat? da bozacakt?r. Dolay?s?yla karada geni? alanlar olu?turup, oraya ta??mak gerekiyor. Ta??nan sedimentin temizlenerek farkl? amaçlarda kullan?lmas? uygun olabilir. Denizin taban?nda çok derin bir sediment yap?s? var. ?u anda 15-20 y?ll?k bir süreçte bozulan sedimentin balç?k k?sm?n?n ortadan kald?rmas? ve körfeze ilave olan sular?n ar?t?lmas? ile körfez eski haline dönecektir' diye konu?tu.