KARADEN?Z'de su s?cakl???n?n beklenenin üzerinde olmas?, hem denizdeki ya?am? hem de meteorolojik olaylar? olumsuz etkiliyor. Karadeniz Teknik Üniversitesi'nden (KTÜ) Prof. Dr. Co?kun Erüz, 'Karadeniz'in ortalama deniz yüzeyi s?cakl??? 22 derece civar?nda olmal?. Bat?dan gelen hava kütlelerinin Karadeniz'e getirdikleri ya????n yamaç ya???? dedi?imiz co?rafik ya???la birlikte birle?ti?inde daha ?iddetli, daha ani ve karars?z ya???lara dönü?ebiliyor. Son günlerde Hopa'da, Arhavi'de benzer durum ya?and?. Hala risk devam ediyor. Çünkü deniz suyu s?cakl??? çok yüksek, buharla?ma yüksek' dedi.Küresel iklim de?i?ikli?i nedeniyle ya??? rejimindeki de?i?kenliklerin yan? s?ra Karadeniz suyu yüzey s?cakl???ndaki art??, meteorolojik olaylar? olumsuz etkiliyor. Su yüzey s?cakl???n?n mevsimde 22 derecelerde olmas? gerekirken 5 derece yükselip, 27 derece seviyelerinde seyretmesi, deniz ekosisteminin yan?nda su buharla?mas?n?n artmas?yla ani, lokal ve ?iddetli ya???lara neden oluyor. Ya???larla beraber bölgede sel, heyelan ve ta?k?n riskinin artt???n? söyleyen KTÜ Deniz Bilimleri Fakültesi Ö?retim Üyesi Prof. Dr. Co?kun Erüz, deniz suyundaki ?s? art???ndan dolay? denizlerdeki avc?l?k yönteminin de de?i?mesi gerekti?ini belirterek, 'Eylül'ün sonu geliyor, ekim ay?na do?ru gidiyoruz ama deniz suyu s?cakl??? 27 derecelerde geziyor. Bu normal standard?n çok üzerinde. Karadeniz'in ortalama deniz yüzeyi s?cakl??? 22 derece civar?nda olmal?. Uzun y?llar ortalamas? bu ?ekilde. Ama ?u anda ölçtü?ümüzde 22 dereceyi biz 40 metrede görüyoruz. 40 metrede olmas? demek, çok yüksek miktarda ?s?n?n depoland??? anlam?na geliyor. Bundan dolay? Karadeniz'de denizde ya?ayan organizmalar?nda davran??lar?nda de?i?iklik ya?anacakt?r' dedi.Prof. Dr. Erüz, 'Bilinen ve görünen fiziki durum ?u, Karadeniz'de deniz suyu s?cakl??? beklenenin çok üzerinde. Uzun y?llar ortalamas? da yüksek ama 2024 için çok ciddi miktarda yüksek. Bu dü?meden, hamsi veyahut da di?er bal?klar?n türlerinin avc?l??? konusunda yorum yapmaktan imtina etmek gerekiyor. Yani standart olarak bilinen dönemlerde bilinen avc?l?k yöntemi de?il, art?k bu deniz suyu s?cakl???n?n art???na ve ona ba?l? ekosistemdeki de?i?ime göre yorum yapmak gerekiyor' diye konu?tu.'SEL VE TA?KIN R?SK? DEVAM ED?YOR'Artan s?cakl?k ve buharla?ma oran?ndan dolay? sel ve ta?k?n riskinin artt???n? vurgulayan Prof. Dr. Erüz, 'Denizdeki durumun d???nda ikinci bir boyutu, deniz s?cakl??? artmas?n?n meteorolojik etkisi de söz konusu. Çünkü denizdeki bu s?cakl?k art???na ba?l? olarak buharla?ma da art?? gösteriyor. Dolay?s?yla co?rafyadaki buhar miktar? s?cakl??? art?r?c? bir etki gösteriyor. Bu da ne anlama geliyor? Bat?dan gelen hava kütlelerinin Karadeniz'e getirdikleri ya???, yamaç ya???? dedi?imiz co?rafik ya???la birlikte birle?ti?inde daha ?iddetli, daha ani ve karars?z ya???lara dönü?ebiliyor. Bu risk son günlerde zaten ya?and??? Hopa'da, Arhavi'de benzer durum. Hala risk devam ediyor. Çünkü deniz suyu s?cakl??? çok yüksek, buharla?ma yüksek. Bat?dan gelecek hava ak?mlar?yla yine benzer ?ekilde vadilerdeki sel ve ta?k?n ya?anmas? riski çok yüksek. Buna göre mutlaka tedbir almas? gerekiyor. Deniz suyun s?cakl???n? da izlemek gerekiyor' ifadelerini kulland?.DEN?Z CANLILARINDA DAVRANI? DE????KL???Prof. Dr. Erüz, deniz suyundaki s?cakl?k art???n?n, denizde ya?ayan canl? türlerinde davran?? de?i?ikli?ine sebep olaca??na belirterek, 'Deniz suyu her canl? do?ada ya?ayan her canl?n?n ya?ama için tercih etti?i bir s?cakl?k vard?r. Yani minimum maksimum s?cakl?k, yani dayanabilece?i maksimum ve minimum s?cakl?klar vard?r. Karadeniz'de genellikle deniz suyu s?cakl??? bizim bölgemiz için konu?acak olan 7 derece ile 25 derece aras?nda genelde de?i?iyor ama bu y?llar son y?llarda 27-28 dereceye kadar ç?k?yor. ?imdi bunun anlam? ?u; bizim co?rafyada ya?ayan organizmalar?n tamam? mikroorganizmalardan bal?k ve di?er köpekbal???na kadar giden türlerin tamam?nda bu s?cakl??a dayanabilen türler. Yani buna adapte olabilen türler. Ama s?cakl???n biraz daha yükselmesi bakteriden ba?lay?p planktona ve üst yap?l? organizmalara kadar bir davran?? de?i?ikli?ine sebep oluyor. Ekosistemin çal??mas? de?i?iyor, türlerin bollu?u, türlerin miktar? veya varolu?u de?i?ebiliyor. Dolay?s?yla bu s?cakl?k de?i?imine ba?l? olarak hangi türün ne kadar bulundu?unu mutlaka bilimsel yöntemlerle ortaya konup ona göre Karadeniz'deki ekosistemin nas?l de?i?ti?ini tan?mlamak gerekiyor' dedi.HABER-KAMERA: Selçuk BA?AR-Nurullah CABR?/TRABZON,