Suriye Orta Do?u'nun merkezinde ve Esad rejiminin dü?mesi, bölgede ve dünyadaki güç dengesini yeniden ?ekillendirecek. Rusya, ?ran, Lübnan'daki güçler, Türkiye, ABD ve Suudi Arabistan 14 y?ll?k iç sava?a müdahil oldu. Peki, ya?ananlar bu ülkeler için ne anlama geliyor? Rusya Rusya, Be?ar Esad'?n önemli müttefiklerinden biriydi ve Rus devlet medyas?, Esad ailesinin Moskova'ya gitti?ini, "insani gerekçelerle" s???nma hakk? verildi?ini bildirdi. Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov da, Rusya lideri Vladimir Putin'in iltica karar?n? bizzat ald???n? belirtti. Rusya, Suriye'deki askeri üslerinin "yüksek alarm" seviyesinde oldu?unu söylerken, ad?n?n aç?klanmas?n? istemeyen bir Kremlin kayna??, üslerin güvenli?inin isyanc? güçler taraf?ndan garanti edildi?ini söyledi. Rusya, 2015'te çat??malara do?rudan müdahil olmu? ve muhalefetin elindeki bölgelere ilk hava sald?r?lar?n? düzenlemi?ti. Moskova'n?n müdahalesi, Esad'?n ülkenin büyük bölümünün kontrolünü 2015-2016 aras?nda isyanc? güçlerden geri almas?n? sa?layan nedenlerden biri olarak görülüyordu. Moskova ?imdi BM Güvenlik Konseyi'nin daha sonra neler olaca??n? görü?mek için acilen toplanmas? ça?r?s?nda bulundu. BBC Rusya Editörü Steve Rosenberg "Rusya'n?n ba?l?ca kayg?s? iki askeri üssünün, Hmeimim'deki hava ve Tartus'taki donanma üssünün akibeti. Her ikisi de Akdeniz k?y?s?nda ve son birkaç y?lda Moskova'ya Do?u Akdeniz'de bir köprü ba?? sa?lam??t?" diyor. "Moskova dokuz y?ld?r Be?ar Esad'a destek verse de, iktidarda tutmak için askeri yard?m yapm?? olsa da, devrilmesinin ard?ndan Suriye'deki yeni lider kadrosuyla diyalog kurmaya çal???yor. Rusya ?imdi asl?nda krize daima siyasi bir çözüm istediklerini vurguluyor.""Burada ilginç olan, son günlere kadar Rus medyas?n?n "Suriye'nin silahl? muhalefetine 'terörist' demi? olmas?. Bu kelime buradaki haberlerden kalkt? ve ?imdi 'silahl? muhalefet ya da 'muhalefet' deniyor."?ran Yine Esad rejimine destek veren ?ran Suriye ile "dostane" ili?kilerin sürmesini bekledi?ini söyledi. ?ran Esad güçlerine önemli bir askeri destek sa?lad?, sava??n en ?idddetli döneminde silahl? muhalif örgütlere kar?? sava?an ana milis güçlerinden birini e?itti. Ancak BBC Orta Do?u Muhabiri Hugo Bachega "?ran nüfuzuna büyük bir darbe vuruldu?unu gördü" diyor. "Esad yönetimindeki Suriye, ?ran ve Lübnan'da destekledi?i milis ve siyasi hareket Hizbullah aras?ndaki ba??n bir parças?yd?. Örgüte silah ve cephane aktar?m?nda önemli bir rol oynuyordu. "Hizbullah'?n kendisi de ?srail ile sava??ndan sonra önemli ölçüde zay?flad?. Suriye'deki iç sava??n en ?iddetli döneminde ?ran ülkeye askeri dan??manlar yollad? ve Hizbullah Esad kar??t? muhalefetin bast?r?lmas? için sava?ç?lar?n? konu?land?rd?. "?ran, Yemen'deki Husi güçlerinin de hava sald?r?lar?nda hedef al?nd???n? gördü. Tüm bu örgütler, art? Irak'taki milisler ve Gazze'deki Hamas Tahran'?n 'direni? ekseni' dedi?i yap?y? olu?turuyordu ve ?imdi bu yap? a??r hasar ald?. "Bu yeni tablo, ?ran'?n varolu?sal bir tehdit olarak gören ?srail'de kutlanacakt?r."ABD ve Bat? BBC Güvenlik Muhabiri Frank Gardner Esad, "?ngiltere e?itimli bir göz doktoru olarak 2000 y?l?nda Suriye liderli?ini devrald???nda "Bat?'da umutlar?n yükseldi?ini" hat?rlat?yor. "?nsanlar, en çok 1982'de Hama'da 10 bin ki?inin katledilmesi emrini vermesiyle hat?rlanan babas?n?n otuz y?l süren bo?ucu, otokratik yönetiminden sonra yeni bir nefes olaca??n? söylemi?ti.""Ayn? y?l göreve gelen, Ürdün Kral? 2. Abdullah ve Fas'taki Kral 6. Muhammed ile birlikte Be?ar'?n da Suriye'yi dijital ça?a ta??maya kararl? bir ça?da?la?t?r?c? lider oldu?u dile getiriliyordu.""Bat?'n?n hayalk?r?kl??? 2001'de, Suriye lideri ?ngiltere Ba?bakan? Be?ar Esad'?n tüm terör örgütlerinin k?nanmas? ça?r?s?n? reddetmesiyle ba?lad?."Be?ar Esar, ülkesindeki baz? Filistinli örgütlere atfen "Siz onlara terörist diyebilirsiniz, biz onlara özgürlük sava?ç?lar? diyoruz" ifadelerini kullanm??t?. "Assad k?sa süre sonra bir reformcu olmad???n? gösterdi. Halk?n de?i?im taleplerine mermilerle, varil bombalar?yla, sarin gaz?yla ve endüstriyel düzeyde i?kenceyle kar??l?k verdi."ABD Ba?kan? Joe Biden Suriye'nin "tarihi bir f?rsatla" kar?? kar??ya oldu?unu söylerken, Washington ayn? zamanda olas? iktidar bo?lu?undan kayg?l?. ABD, Suriye Sava??'n?n ba?lang?c?ndan bu yana baz? isyanc? güçlere destek verdi. Ancak ?u anda as?l olarak ülkenin kuzeydo?usunu kontrolleri alt?nda tutan, Kürtlerin öncülü?ündeki Suriye Demokratik Güçlerini (SDG) destekliyor. Üst düzey Pentagon yetkilisi Daniel Shapiro, ABD güçlerinin "kaotik ve dinamik ko?ullardan" faydalanabilecek I??D ile mücadele için ülkenin do?usunda kalmaya devam edece?ini belirtti. Türkiye BBC Orta Do?u Muhabiri Hugo Bachega "birçok insan bu sald?r?n?n Türkiye'nin izni olmadan gerçekle?tirilemeyece?ine inan?yor" diyor. "Cumhurba?kan? Erdo?an bir süre Suriyeli mültecilerin evlerine geri dönmesini sa?layacak diplomatik bir çözüm için Esad ile temas için bast?rd?. Türkiye'de en az üç milyon Suriyeli var ve bu içeride hassas bir mesele. Ancak Esad bunu reddetti.""Suriye'deki baz? isyanc?lar? destekleyen Türkiye, isyana liderlik eden HT?'ye deste?i ise reddetti."Ancak Türkiye, Suriye'nin kuzeyinde isyanc?lar?n kontrolündeki bölgeleri yöneten baz? kurulu?lara destek verdi ve ?imdi Suriye'nin önümüzdeki günlerde bar??ç?l ve istikrarl? bir gelecek bulmas?na yard?mc? olmak için çabalar?n? "yo?unla?t?raca??n?" söyledi. D??i?leri Bakan? Hakan Fidan, buna iç sava? s?ras?nda kaçan Suriyelilerin geri dönmesi için bir yol bulman?n da dahil oldu?unu vurgulad?. Lübnan BBC Arapça Muhabiri Carine Torbey, Esad yönetimine deste?in Lübnan'daki farkl? siyasi gruplar aras?ndaki ba?l?ca fay hatlar?ndan biri oldu?unu söylüyor. Birçok ki?i, Esad'?n 2005'te Suriye güçlerini geri çekmesinden önce Lübnan'?n usun süre Suriye taraf?ndan i?gal edildi?ini dü?ünüyor. Dolay?s?yla, Suriye hükümetine kar?? ç?kan baz? siyasi gruplar, devrilmesini olumlu bir sonuç olarak gövrüyor. Ancak, Lübnan'da Esad'? destekleyen siyasi gruplar için bu kayg? verici bir geli?me. Özellikle de, esad yönetimin dü?mesi Hizbullah için önemli bir darbe olarak görülüyor. Carine Torbey "Hizbullah'?n bel kemi?i ve ba?l?ca ikmal güzergah? olan Suriye yolu ?imdi kesildi" diye de ekliyor."Bu sadece ?imdi için de?il, örgütün kendisini yeniden in?a etmesine de bir darbe."Ancak Hizbullah'?n parlamentodaki siyasi blokundan bir milletvekili, ?srail'e kar?? "direni? hareketinin" etkilenmeyece?ini savunuyor. Hasan Fadlallah "Suriye'de ya?anan her ?ey, tehlikeli birle olsa bizi zay?flatamaz" dedi. Suriye'den Lübnan'a, özellikle de ?ii topluluklar?ndan yeni bir mülteci ak?n? kayg?lar? da var. Bir ço?u ?imdiden Lübnan'a geçmi? durumda. Carine Torbey "Bu durumun kendisi i?lerin nas?l tamamen de?i?ti?ini gösteriyor. Esad yönetimi s?ras?nda, ?iilerin Lübnan'dan Suriye'ye geçti?ini biliyoruz" diyor. "Lübnan'a geçenler, henüz ülkeyi ele geçiren örgütlerden herhangi bir zulümle kar??la?mad?klar?n? söylüyor. Ancak kendilerine kar?? bireysel intikam sald?r?lar? olabilece?i korkusuyla ülkeyi terk ettiler." ?srail ?srail Ba?bakan? Binyamin Netanyahu, Esad yönetiminin dü?mesinden sonra orduya ?srail i?gali alt?ndaki Golan Tepeleri ve Suriye aras?ndaki tampon bölgenin "kontrolünü ele alma" emri verdi. 1974'te Suriye ile yap?lan ve askerden ar?nd?r?lm?? bölgeyi olu?turan anla?man?n "çöktü?ünü" söylüyor. ?srail, Golan Tepelerini 1967'deki Alt? Gün Sava??'n?n son günlerinde Suriye'den alm?? ve 1981'de tek tarafl? olarak ilhak etmi?ti. ?lhak uluslararas? alanda tan?nmasa da, ABD 2019'da tan?d???n? ilan etti. ?srail D??i?leri Bakan? Gideon Saar, tampon bölgenin al?nmas?n? ?srail'in güvenli?i için at?lan "k?s?tl? ve geçici" bir ad?m olarak tan?mlad?. Kudüs'teki BBC Orta Do?u Muhabiri Yolanda Knell "?srail'in Suriye'de kimyasal silah ve füze deposu oldu?undan ?üphelenilen yerlere sald?r?lar yapt???n? da teyit etti. Bunu, silahlar?n a??r?l?k yanl?lar?n?n eline geçmesini önlemek için yapt?klar?n? söylediler" diyor. Di?er Orta Do?u ülkeleri BBC Orta Do?u Bölge Editörü Sebastian Usher de "Suudi Arabistanl? yetkili, krall???n Suriye'de kaosu önlemek için tüm bölgesel oyuncularla temas halinde oldu?unu söyledi" diyor."Suriye ile kom?u Ürdün'ün Kral? Abdullah da benzer bir mesaj yay?mlad? ve daha fazla çat??madan kaç?n?lmas? ça?r?s? yapt?. Önlem olarak da ülkesi, Suriye s?n?r?n? kapatt?. "BAE'den üst düzey diplomatik yetkili Enver Garga?, ülkesinin ba?l?ca kayg?s?n?n a??r?l?k ve terör oldu?unu söyledi ve Esad'? çe?itli Arap ülkelerinin kendisine verdi?i can simitini kullanmamakla suçlad?."