ABD Ba?kan? Dorald Trump, be? milyon dolara mal olacak bir "alt?n kart" vize program?n? yürürlü?e sokma planlar?n? duyurdu. Alt?n kart, varl?kl? yabanc?lara daimi oturum ve vatanda?l??a giden bir yol sunuyor. Trump, Sal? günü Beyaz Saray'da yapt??? aç?klamada "Varl?kl? ve ba?ar?l? olacaklar. Çok fazla para harcayacaklar, çok fazla vergi ödeyecekler ve çok say?da ki?iye istihdam sa?layacaklar. Çok ba?ar?l? olaca??n? dü?ünüyoruz" dedi. ABD Ticaret Bakan? Howard Lutnick, "alt?n kart" uygulamas?n?n ?u anda yabanc? yat?r?mc?lara vize sa?layan EB-5 yat?r?mc? vizesi program?n?n yerini alaca??n? söyledi. Trump ne öneriyor? Trump, yeni vize program? için herhangi bir istihdam yaratma ?art?ndan söz etmedi. "Paral? insanlar olacak" dedi. EB-5 vizesi say?s? s?n?rl?. Trump ise federal yönetimin aç??? kapatmak için 10 milyon dolay?nda "alt?n kart" satabilece?ini söyledi ve "Harika olacak, belki de müthi? olacak" dedi. Ba?kan Trump "?nsanlara vatanda?l?k için bir yol olacak. As?l olarak varl?kl? ve müthi? yetenekli insanlar. Varl?kl? insanlar bu yeteneklerin gelmesi için para ödeyecek. ?irketler insanlar?n gelebilmesi için para ödeyecek ve ülkede uzun, uzun vadeli bir statüleri olacak" diye konu?tu. Trump, gazeteciler zengin Ruslar?n da bu alt?n kart? al?p alamayaca?? soruldu?unda "Evet, büyük olas?l?kla. Çok iyi insanar olan baz? Rus oligarklar? tan?yorum" yan?t?n? verdi. Ancak Lutnick, "harika, dünya kapsam?nda küresel vatanda?lar" olmalar?n? sa?lamak için tüm ba?vuranlar?n kapsaml? bir taramadan geçirilece?ini belirtti. Alt?n kart vizesi sahiplerinin vatanda?l?k için ne kadar bekleyecekleri de net de?il. Ye?il kart sahiplerinin ve ?u andaki EB-5 vizesi program?ndan faydalananlar?n genel olarak vatanda?l??a ba?vurma hakk?na sahip olmak için be? y?l boyunca yasal olarak ABD'de ya?am?? olmalar? gerekiyor. ABD vatanda?l???n?n gereklerini Kongre belirliyor, ancak Trump "alt?n kart" için Kongre onay?na gerek olmad???n? savundu ve plan?n ayr?nt?lar?n?n iki hafta içinde aç?klanaca??n? belirtti. EB-5 vize program? neden de?i?iyor? Lutnick'e göre "EB-5 program?, saçmal?klarla uydurmalarla ve sahtekarl?klarla doluydu. Dü?ük fiyata ye?il kart alma yöntemiydi. Dolay?s?yla ba?kan da bu saçma EB-5 program? yerine, buna son vermeyi tercih etti."ABD Kongresi, EB-5 vize program?n? 1990'da yabanc? yat?r?m çekmek için ba?latm??t?. Bu vizeyi almak için yakla??k 1 milyon dolar yat?r?m yapmak ve en az 10 ki?iye istihdam sa?lamak gerekiyor. Bu program kapsam?nda, kar??l???nda yat?r?mc?lara derhal ye?il kart, yani en nihayetide vatanda?l??a varacak bir yol sunuluyor. Ye?il karta ba?vuranlar?n ço?u, kal?c? oturum alabilmek için birkaç aydan birkaç y?la dek beklemek zorunda kal?yor. EB-5 program? kapmas?nda verilen vize say?s? 10 binle s?n?rl?. D??i?leri Bakanl???na göre 3 bini de i?sizli?in yüksek oldu?u sektörlerdeki yat?r?mc?lara ayr?l?yor. ABD Vatanda?l?k ve Göç Hizmetlerine göre amac? "yabanc? yat?r?mc?lar?n sermaye yat?r?mlar?yla istihdam yaratarak ABD ekonomisini canland?rmak." ?ç Güvenlik Sakanl???'n?n son göç verilerine göre 30 Eylül 2022'de sona eren 12 ayl?k sürede 8 bin dolay?nda ki?i yat?r?mc? vizesi ald?. Buna ek olarak ABD Kongresi'nin Ara?t?rma Servisi EB-5 vizelerinde di?er göçmen vizelerine k?yasla "ek sahtekarl?k riskleri oldu?unu" belirtti. Raporda "Bu riskler yat?r?mc?n?n fonlar?n?n yasal yollardan elde edildi?inin teyit edilmesindeki zorluklardan" bahsedildi. Ba?ka ülkelerde benzer vize programlar? nas?l i?liyor? Dünya genelinde benzer programlar s?k görülüyor. "Alt?n vize" pdogramlar?, varl?kl? yabanc?lara büyük bir yat?r?m kar??l???nda bir ba?ka ülkede ya?ama ve çal??ma hakk? veriyor. Ayr?ca baz? Karayip ülkelerinde popüler olan "alt?n pasaport" uygulamalar? da var. Bu ?ekilde varl?kl? bireyler ba?vurduklar? ülkede ya?ama, çal??ma ve oy verme hakk? da dahil vatanda?lar?n düm hak ve özgürlüklerini kazan?yor. ?ngiltere merkezli dan??manl?k ?irketi Henley & Partners, 100'den fazla ülkenin zenginlere "alt?n vize" sundu?unu ve bunlara ABD, ?ngiltere, ?spanya, Yunanistan, Malta, Avustralya, Kanada ve ?talya'n?n dahil oldu?unu söylüyor. Ancak bu programlar giderek artan oranda ele?tiriliyor. Ekonomik ??birli?i ve Kalk?nma Te?kilat? OECD'nin 2023'te yay?mlad??? bir rapora göre "Do?rudan yabanc? yat?r?mla büyümeye yard?mc? olabiliyorlar. Ancak adaletten kaçmaya çal??an ve milyarlarca dolara ula?abilen suç gelirlerini aklamak isteyen suçlular için de çekici" denildi. Uluslararas? ?effafl?k Örgütü AB'deki vize programlar?n?n "hakiki yat?r?mla ya da göçle ilgili olmad???n? ve yolsuzluk amac?na hizmet etti?i" uyar?s?nda bulundu. Baz? AB kurumlar?nda da ele?tiriler geldi. 2022'de AB Medeni Haklar ve ?ç ??leri Komitesi, alt?n pasaportlar?n yasaklanmas? yönünde oy kulland? ve AB'ye vizesiz giri? hakk?na sahip olan üçüncü ülkelerden alt?n pasaport programlar?na son vermelerini istedi. Bu kayg?lar nedeniyle, ?ngiltere, ?spanya, Yunanistan gibi baz? Avrupa ülkeleri son y?llarda alt?n vize programlar?nda geri ad?m att?. Örne?in ?spanya 2013'te ba?lat?lan en az 500 bin euroluk mülk alanlara "alt?n vize" verilmesi uygulamas?n? bitirdi. Son ba?vuru tarihi 3 Nisan 2025.?spanya Ba?bakan? Pedro Sanchez geçen y?l, hükümetinin programa son vermekteki amac?n?n "bar?nman?n bir i? spekülasyonu de?il, hak olmas?n? garanti etmek" oldu?unu söyledi. London School of Economics ve Harvard Üniversitesi'nin ortak ara?t?rmas?nda bu programlar?n ekonomik getirisi de sorguland?. Bu ?ekilde çok az yabanc? yat?r?m çekildi?i ve etkisinin de çok olmad??? sonucuna var?ld?. Küresel bir ara?t?rmac? gazeteciler a??n?n olu?turdu?u Organize Suç ve Yolsuzluk Haberleri Projesi'nin Ekim 2023'te yay?mlanan bir ara?t?rmas?na göre, sava? suçlar?yla itham edilen bir eski bir Libyal? albay ve Türkiye'de hapis yatan bir Türk i? insan?, bu programlar yoluyla Dominik Cumhuriyeti pasaportu sat?n alabildiler.