A??E HÜMEYRA AKGÜN -Türk Dili Konu?an Ülkeler ??birli?i Konseyi'nde Türk Cumhuriyetleri Cumhurba?kanlar? taraf?ndan al?nan kararla 'Türk dünyas?n?n manevi ba?kenti' ilan edilen Kazakistan'?n Türkistan ?ehri, tarihi ve kültürel miras zenginli?iyle yerli ve yabanc? turistlerin ilgi oda?? oluyor.Tarihi kaynaklara göre 2 bin y?ll?k geçmi?e sahip ve eski ad? 'Yesi' olan Türkistan ?ehri, Hoca Ahmed Yesevi'nin do?du?u ve ya?ad??? ?ehir olarak biliniyor.Türkistan bölgesi ayr?ca ?slam'?n ilk izlerini simgeleyen Arslan Baba Türbesi ve kadim Otrar kenti gibi mimari yap?lara da ev sahipli?i yap?yor.Kazakistan'?n UNESCO Dünya Miras? Listesi'ne al?nan ilk tarihi eseri olan ve 14. yüzy?lda Emir Timur taraf?ndan in?a ettirilen Yesevi Türbesi de ?ehrin görkemli yap?lar?n?n ba??nda geliyor. Eser, 1993'te ba?layan restorasyonla Türkiye taraf?ndan yenilendi.Ayr?ca 1992'de temelleri at?lan Hoca Ahmet Yesevi Uluslararas? Türk-Kazak Üniversitesi de ?ehir için çok büyük bir öneme sahip yap?lar aras?nda yer al?yor.Türkistan'?n modernle?me ve geli?me çabalar?nda ise Türkiye'den gelen giri?imcilerin katk?s?n?n büyük oldu?u belirtiliyor.?ehirde Hoca Ahmet Yesevi Türbesi'nin yan? s?ra birçok tarihi eser, Türk ??birli?i ve Koordinasyon Ajans? Ba?kanl??? (T?KA) taraf?ndan restore edildi.Türkistan Bölgesi Kültür ve Turizm Ba?kanl???ndan al?nan verilere göre, Türkistan'da geçen y?l 120 bin 344 ziyaretçi konaklad?. Bu y?l?n ilk 6 ay?nda ise konaklama yapan ki?i say?s? 59 bin 248 olarak belirlendi. Hoca Ahmet Yesevi türbesine gelenlerin say?s? 9 ayda 532 bin 285 ki?i olarak aç?kland?.'Türkistan, büyük medeniyetlerin dönü?ümünü görmü? muazzam bir co?rafyad?r'Hoca Ahmet Yesevi Uluslararas? Türk-Kazak Üniversitesi'nde tarih bölümü ö?retim görevlisi olan Eren Akdeniz, AA muhabirine yapt??? aç?klamada, ?ehrin en önemli isminin 'Pir-i Türkistan' olarak an?lan Hoca Ahmet Yesevi oldu?unu belirterek, ayn? zamanda Yesevi'nin tüm Türk co?rafyas? için tarihi ve fikri anlamda önemine dikkati çekti.Akdeniz, Mo?ollar?n efsanevi anlat?mlar?nda yer alan büyük Otrar facias?n?n da Türkistan'?n çok yak?n?nda gerçekle?ti?inden bahsederek, 'Bunun yan?nda Sauran, Atabay gibi, yine Kentau'daki Kara Da?lar gibi Türkistan bölgesinde önemli yerle?im alanlar? bulunmaktad?r. ?üphesiz Türkistan, tarih boyunca önemli olaylara ?ahitlik etmi?, büyük medeniyetlerin dönü?ümünü görmü? muazzam bir co?rafyad?r.' dedi.Türkiye Türklerinin mensubu oldu?u O?uz boyunun da S?rderya'ya yerle?ti?ini aktaran Akdeniz, ?unlar? kaydetti: 'S?rderya boyunca çok say?da halen günümüzde de varl???n? sürdüren O?uz ?ehirlerinin oldu?unu biliyoruz. Yine hemen Türkistan'?n d???nda Dede Korkut'un an?t? bulunmakta. Anlat?lanlara göre, kendisinin mezar? S?rderya'n?n kenar?ndaym??. Fakat bir sel münasebetiyle mezar kaybolup gitmi?. Ama netice itibariyle Dede Korkut dedi?imizde sadece Türkiye de?il, tüm Türk dünyas?n?n sayg? duydu?u tarihi bir ?ahsiyetin yine bu co?rafyada meftun oldu?unu ifade edebiliriz. Tarih boyunca hem Türk kültürü ve tarihi aç?s?ndan hem de dünya medeniyetine katk? sa?lam??, önemli isimleri do?uran Türkistan co?rafyas? mutlaka hayatta bir kez de olsun görülmesini bekledi?imiz bir co?rafyad?r.''Türbenin yap?m?na 1386'da ba?lan?rken malzemelerde hiç su kullan?lmam??'Tur rehberi ?smail Ömer Ali de Türkistan'da kabri bulunan Hoca Ahmet Yesevi'nin çok önemli bir ?ahsiyet oldu?unu belirterek, Anadolu'nun Türkle?mesine çok büyük katk? sa?lad???n? söyledi.Çocuklu?undan itibaren iyi bir tahsil alan Yesevi'nin Yusuf Hemedani'den dini ve tasavvufi ilimleri ö?rendi?ini aktaran Ali, Yesevi'nin de çok say?da ilim ?ahsiyetini yeti?tirdi?ini ifade etti.Ali, Yesevi'ye dair ayr?ca ?u bilgileri verdi: 'Günümüzde dört k?tada olan Türklerin hepsinin örf ve adetlerinin bir olmas?na katk? sa?layan Hoca Ahmet Yesevi'dir. Yesevi, kendisi 63 ya??na geldikten sonra 'daha ben haddi a?t?m, Peygamber Efendimizden fazla ya?amam mümkün de?il' diyerek, kendisine çilehane yapt?r?yor ve bir rivayete göre orada 60 y?l ya??yor. Çilehanedeyken inzivaya çekildi?inde tüm dünya için önemli bir eser olan 'Divan-? Hikmet'i kaleme al?yor.'Yesevi'nin vefat?ndan neredeyse 200 y?l sonra Timur ?mparatorlu?u'nun kurucusu ve ilk hükümdar? Emir Timur'un Yesevi'nin önemine binaen sayg? gösterilmesi amac?yla bugünkü Yesevi türbesini in?a ettirdi?ine i?aret eden Ali, 'Türbenin yüksekli?i 41 metre. ?nsanlar?n her ihtiyac?n? kar??layabilecek bir yap?. ?çinde yemekhanesi, kütüphanesi, medresesi var ve halen günümüzde bu bölümlerin hepsi kullan?l?yor. Türbenin yap?m?na 1386'da ba?lan?rken malzemelerde hiç su kullan?lmam??. Yap? bildi?imiz pi?irilmi? tu?lalard?r. Üzerine at sütü k?m?z ve devenin sütünü mayalam??lard?r.' dedi.Hoca Ahmet Yesevi Türbesi'nde ziyaretçilere rehberlik yapan Nurakhmetova Karlygash ise 'Hoca Ahmet Yesevi Türbesi sayesinde bizim ?ehrimiz daha güzel. Tüm Türkleri ?ehrimize, türbeyi ziyaret etmeye bekliyoruz.' diye konu?tu.