Vietnaml? eski emlak devi Truong My Lan hayat?n? kurtarmak için zamana kar?? yar???yor. 68 ya??ndaki Truong, dünyan?n en büyük bankac?l?k sahtekarl???n?n ba??ndaki isim oldu?u gerekçesiyle verilen ölüm cezas?na yap?lan itiraz?n sonucunu bugün ö?renecek. Ölüm cezas? nadiren görülen ve ?oke edici bir karard?. Vietnam'da beyaz yaka bir suç nedeniyle ölüm cezas? alan çok az say?daki kad?ndan biri oldu. Mahkeme, Truong'un gizlice ülkenin be?inci büyük bankas? Saygon Ticari Bankas?n? kontrol etti?ini ve 10 y?ldan uzun süre boyunca bir paravan ?irketler a??yla bankadan toplam 44 milyar dolarl?k kredi ve nakit paray? hortumlad???n? tespit etti. Savc?lar, 27 milyar dolar?n beyan edilenden farkl? amaçlarla kullan?ld???n? ve 12 milyar dolar?n?n da zimmete geçirildi?ini iddia etti. Truong zimmet suçunun sabit görülmesi nedeniyle ölüm cezas?na çarpt?r?ld?. Ancak Vietnam yasalar?na göre Truong 12 milyar dolar?n % 75'ini, yani 9 milyar dolar? geri ödeyebilirse, cezas? ömür boyu hapse çevirilebiliyor. Emlak ?irketi Van Thinh Phat Grubu'nun yönetim kurulu ba?kanl???n? yapan Truong My Lan, Nisan ay?ndaki davas?nda bazen meydan okur bir tav?r tak?nm??t?. Ancak temyiz duru?malar?nda daha pi?man görünüyordu. Truong, devlete bu kadar büyük bir yük olmaktan utanç duydu?unu ve tek dü?üncesinin ald?klar?n? geri ödemek oldu?unu söyledi. Truong My Lan, Ho ?i Minh City'deki Çinli-Vietnaml? mütevaz? bir ailenin çocu?uydu. Annesiyle birlikte pazar tezgahlar?nda makyaj malzemeleri sat?? yaparak ticarete ba?lad?. Vietnam'?n Doi Moi diye an?lan ekonomik reform döneminde mülklere yat?r?m yapt?. 1990'larda büyük bir oteller ve restoranlar portföyüne sahip olmu?tu. Nisan ay?nda hüküm giyip, ceza ald???nda önde gelen emlak ?irketlerinden Van Thinh Phat Grubu'nun ba??ndayd?. Dönemin Komünist Parti Genel Sekreteri Nguyen Phu Trong'un önderlik etti?i yolsuzlukla mücadele program?nda dramatik bir geli?meydi. Davadaki di?er 85 san?k da ceza ald?. Döt san?k ömür boyu hapse çarpt?r?l?rken, di?er san?klar 20 y?ldan ertelenmi? 3 y?ll?k hapse kadar çe?itli cezalar ald?. Truong My Lan'?n kocas? 9, ye?eni de 17 y?l hapse çarpt?r?ld?. Vietnam Merkez Bankas?'n?n bankac?l?k sektöründe yayg?n bir pani?i önlemek için Saygon Ticari Bankas?n? kurtarmaya milyarlarca dolar harcad???na inan?l?yor. Savc?lar, Truong'un suçlar?n?n "büyük ve e?i benzeri görülmedi?ini" belirtti ve merhameti hak etmedi?ini vurgulad?lar. Truong My Lan’?n avukatlar? ise müvekkillerinin gerekli 9 milyar dolar? bulmak için elinden geldi?ince h?zl? u?ra?t???n? söylüyor. Ancak varl?klar?n? sat?p, nakite çevirmenin zor oldu?unu savunuyorlar. Truong'un varl?klar?n?n baz?lar? ba?kent Ho Chi Minh City'deki, teoride gayet çabuk sat?labilecek lüks konutlar. Geriye kalan k?sm? ise di?er i?letmelerdeki hisseleri ve emlak projelerindeki paylar?. Savc?l?k, sahtecilikle ba?lant?l? binden fazla farkl? varl?k tespit etti. Bu varl?klar ?imdilik, yetkili makamlarca donduruldu. BBC'nin ara?t?rmas?, Truong'un gerekli paray? toplayabilmek için arkada?lar?n?n yard?m?na da ba?vurdu?unu tespit etti. Avukatlar?, mali gerekçelerle yarg?çlardan müvekkilerine merhamet etmesini istiyor. Ölüm cezas? hükümlüsüyken, varl?klar?n? ve yat?r?mlar?n? mümkün olan en iyi fiyatlara satmas?n?n ve 9 milyar dolar? toplamas?n?n zor oldu?unu söylüyorlar. Ölüm cezas?, ömür boyu hapse çevrilirse bunu çok daha rahat yapabilece?ini savunuyorlar. Truong'un avukat? Nguyen Huy Thiep BBC'ye yapt??? aç?klamada "müvekkilinin varl?klar?n?n gerekli tazminat miktar?n?n üzerinde oldu?unu" söyledi. Nguyen ayr?ca, "Ancak bunun için zaman ve satmak için u?ra?mak gerek. Çünkü varl?klar?n?n ço?u ta??nmazlardan olu?uyor ve nakite çevirmek zaman al?yor. Truong My Lan mahkemenin tazminat ödemesini yapabilmesi için en iyi ko?ullar? sa?lamas?n? umuyor" dedi. Yarg?çlar?n bu söylemden etkilenmesini pek kimse beklemiyor. Öngörüldü?ü gibi temyiz ba?vurusu reddedilirse, Truong My Lan cellattan kurtulmak için kelimenin tam anlam?yla zamana kar?? yar???yor olacak. Vietnam, ölüm cezalar?n? bir devlet s?rr? olarak görüyor. Hükümet kaç ki?inin infaz bekledi?ini aç?klam?yor. Ancak insan haklar? gruplar? 1000 ki?iden fazla oldu?unu ve Vietnam'?n en çok say?da ölüm cezas? infaz eden ülkelerden biri oldu?unu söylüyor. Genelde infazlar, hükümden uzun süre sonra gerçekle?tiriliyor. Ancak mahkumlara infazdan k?sa süre önce bildiriliyor. Truong bu olmadan önce 9 milyar dolar? toplayabilirse, büyük ihtimalle ölüm cezas?ndan kurtulacak. Related stories