Haber: Gülara SUBA?I (ANKARA) - CHP Genel Ba?kan Yard?mc?s? Yank? Ba?c?o?lu, Suriye'deki son geli?meleri de?erlendirken MHP'nin HT?'nin harekete geçece?ini ba??ndan beri bildi?i de?erlendirmesinde bulundu. Ba?c?o?lu, 'En az?ndan Say?n Bahçeli biliyordur. Çünkü o bir anda ortaya ç?kan PKK aç?l?m? veya Abdullah Öcalan aç?l?m?yla bunu birle?tirdi?inizde, en az?ndan MHP liderinin haberi vard?r diye dü?ünüyorum' ifadesini kulland?.CHP Milli Savunma Bakanl???'ndan Sorumlu Genel Ba?kan Yard?mc?s? Yank? Ba?c?o?lu, dün partisinin genel merkezinde bir grup gazeteciyle bir araya geldi. ANKA Haber Ajans?'n?n da bulundu?u toplant?da, Ba?c?o?lu CHP'nin milli güvenlik politikalar?na ili?kin sunum yapt?. Ba?c?o?lu'nun de?erlendirmelerinden öne ç?kanlar ?öyle: 'Suriye'de son dönemde meydana gelen olaylar? dikkatle izliyoruz. Üç kez Milli Güvenlik Dan??ma Kurulu ve üç kez D?? Politika Dan??ma Kurulu ile biri karma olmak üzere toplam yedi toplant? yapt?k, durumu yak?ndan takip ediyoruz. Milli güvenlik aç?s?ndan hedeflerimiz ?unlar: Suriye'nin toprak bütünlü?ü, siyasi birli?i ve devlet egemenli?inin hakim k?l?nmas?. 1 Mart 2025'ten sonraki süreçte Suriye toplumunun tüm bile?enlerinin merkezi yönetimde yer almas?. Do?al kaynaklardan tüm Suriyelilerin yararlanmas?. Merkezi yönetim emrindeki silahl? kuvvetler taraf?ndan hudutlar?n korunmas?. Türkiye'ye yönelik Suriye kaynakl? hiçbir tehdide izin verilmemesi. Suriye'de konu?lu askeri birliklerimizin bekas? ve emniyetinin sa?lanmas?. Türkiye'ye yönelik yeni düzensiz göç ak?mlar?n?n engellenmesi ve Türkiye'de bulunan düzensiz göçmenlerin te?vik edilerek bir program dahilinde Suriye'ye geri gönderilmesi.''Mavi Vatan, hak ve manfaatlerimizin sonuna kadar korunmas?d?r'Ba?c?o?lu, partisinin son bir y?ll?k süreçte, 'Tuzla Piyade Okulu'nda Atatürk foto?raf? takmayan te?menler tart??mas?, Kara Harp Okulu'ndaki mezuniyet töreninde 'Mustafa Kemal'in askerleriyiz' slogan? atan te?menlerin durumu, Suriye'deki Be?ar Esad rejiminin y?k?lmas?, terör ve teröristle mücadele, Rusya-Ukrayna sava??, K?br?s adas? sorunu, Do?u Akdeniz'deki sondaj çal??malar?, Ege Denizi'ndeki gayri askeri statüdeki adalar ve Mavi Vatan' konular?nda politika üretti?ini belirterek, Mavi Vatan konusunda ?unlar? kaydetti: 'Mavi Vatan, uluslararas? hukuktan do?an, tüm denizlerdeki hak ve manfaatlerimizin sonuna kadar korunmas?d?r. Bunu CHP, 20 Temmuz 2024 tarihinde aç?klad?. Bunun d???nda kimsenin yapt??? aç?klamalara itibar etmemek laz?m. Yay?lmac?, emperyalist bir slogan asla de?ildir. Bilakis emperyalizme kar?? milli menfaatlerimizi koruyan bir slogand?r. Ama Mavi Vatan'?n da alt?n?n bo?alt?ld???n? üzülerek özellikle son üç-dört y?lda görüyoruz. Mavi Vatan gerçekten vazgeçilmezdir. Mavi Vatan'dan kimin, ne anlad???n? bilemem. Mavi Vatan denizlerdeki hak ve manfaatlerimizdir.'Ba?c?o?lu, gelecek dönemde ise, '?ehit aileleri ve gazilerin sorunlar?, askeri e?iim sistemi, askeri sa?l?k sisteminin yeniden kurulmas?, askeri yarg? sisteminin tekrar tesis edilmesi, savunma sanayii' alanlar?n? takip edeceklerini aç?klad?.'Askeri hastanelerle ilgili hangi teklif gelirse gelsin destekleriz'Ba?c?o?lu gazetecilerin sorular?n? yan?tlad?. Ba?c?o?lu, 'MHP'nin, 'Askeri hastaneler aç?ls?n' önerisini nas?l de?erlendiriyorsunuz' sorusu üzerine, 'Askeri sa?l?k sistemi üç basamak halinde süratle realize edilmeli. Bu çok kolay yap?lacak bir ?ey. Birinci basamak üs bölgelerindeki acil t?p uzmanlar? ve doktorlar, ikinci basamak asker hastaneleri, üçüncü basamak da GATA gibi bir mükemmeliyet merkezi. Yani GATA dünyada tan?nan bir mükemmeliyet merkeziydi. Yan?k tedavisi, kimyasal, biyolojik radyasyon tedavisi, fizik tedavi rehabilitasyon merkezi, protez-ortez üretimi... Dolay?s?yla hangi teklif gelirse gelsin destekleriz. Ama bunun bir yap? içinde yani pansuman çözüm içinde olmamas? laz?m. Sadece Güneydo?u'daki askeri birlikleri dü?ünerek de?il. Onun tedbirini zaten mutlaka al?yorlard?r ama ona köklü bir çözüm bulunmas? gerekiyor. ?u an dü?meye bas?lsa GATA gibi bir olu?umda doktorun yeti?mesi nereden baksan?z 10 y?l. Dolay?s?yla ara çözümler, geçici çözümler, palyatif çözümler yerine; bunun külliyen oturulup çözülmesi gerekir. Askeri sa?l?k sistemi, esas?nda savunma ?eyle birlikte en önde gelen ve süratle çözülmesi gereken konu' ifadesini kulland?.'CHP'nin te?menleri de?il, Türk milletinin te?menleri onlar'Ba?c?o?lu, 'Kara Harp Okulu'ndaki te?menler konusunda CHP olarak ne yapacaks?n?z' sorusuna ?u yan?t? verdi: '10 günlük bir haz?rl?k süresi var. Erken ikaz süresi. Yani ?u anda dü?meye bas?lsa Bakan Güler'in de söyledi?i gibi, 10 gün sonra YDK olacak. Bütçeden sonra olabilir. Yapaca??m?z ?ey ?u, onu zaten Genel Ba?kan da deklare etti: Olumsuz sonuç beklemiyoruz, onu ça??rm?yoruz. Ama öncelikle te?menler Türk milletine emanet. Yani CHP'nin te?menleri de?il, Türk milletinin te?menleri onlar. Ne aileleriyle ne kendileriyle en ufak temas?m olmad?. Benim yoksa zaten kimsenin yoktur. Dolay?s?yla CHP ile hiçbir ba?lant?lar? yok. Ben eminim, amiraller davas?nda oldu?u gibi bir ara?t?rma yap?lm??t?r. Te?menlere Türk milletinin sahip ç?kmas? laz?m. CHP olarak iktidara geldi?imizde arkada?lara normal hukuk düzeni veya yap?lacak ilave düzenlemelerle iade itibarlar?n?n yap?laca??n? genel ba?kan deklare etti. YDK ba?lay?nca demokratik haklar?m?z? emekli subaylar olarak kullanaca??z. Yani bas?n aç?klamas? olsun, kamuoyunu ikaz etmek, hat?rlatmak olsun. Ama hiçbir siyasi parti olarak de?il, emekli subaylar olarak yapaca??z. Bu konuda ben emekli bir asker olarak organizatörlü?ü veya koordinatörlü?ü yapmaya haz?r?m. Siyasi saiklerl köpürtüldü. FETÖvari aç?klamalarla ba?ka bir yöne getirildi. Bir darbe paranoyas? haline getirildi.' 'Askeri gereklilikler aç?s?ndan bir ihtiyaç varsa operasyon olacak tabii ki'Ba?c?o?lu, Türkiye'nin Suriye'nin kuzeyinde operasyon haz?rl???nda oldu?u hedefinin Kobani oldu?u iddialar?na ili?kin olarak, 'Hafta sonuna kadar ate?kes süreci diye aç?klama yap?ld?. Çat??malar devam ediyor de?i?ik bölgelerde ama tabii orada muhatap Türkiye de?il; Suriye Milli Ordusu, YPG ile. E?er askeri gereklilikler aç?s?ndan bir ihtiyaç varsa operasyon olacak tabii ki. Ama askeri gerekliliklerin iyi ortaya koyulmas? laz?m' ifadesini kulland?. Ba?c?o?lu, 'PYD'nin s?n?r?n dibine yerle?mesi endi?eniz var m?' sorusuna da ?u yan?t? verdi: 'PYD, Türkiye'ye tehdit oldu?u müddetçe o endi?e devam eder. Türkiye'ye tehdit ister PYD, ister HT?'nin farkl? bile?enleri, müteakip dönemde, ister I??D, ister Esad'?n kalanlar?... Askeri gereklilik, güvenlik ihtiyaçlar? çerçevesinde faaliyetler yürütülür diye dü?ünüyorum.''Yap?lacak harekatta askeri gereklili?i, güvenlik ba?lam?nda de?erlendiriyoruz'Ba?c?o?lu, 'CHP, Kobani'ye olas? bir harekat durumunda askeri gereklili?i nas?l aç?klayabilecek? '?ktidar?n arkas?na hizalanmak' diye mi yorumlayaca??z bu süreçteki tavr?n?z?, yoksa CHP ayr? bir söz kurabilecek mi' sorusu üzerine Kobani yerine, kentin Arapça ismi olan 'Ayn el-Arab'? kulland???n? belirterek, 'O bölgeye yap?lacak harekatta askeri gereklili?i, güvenlik ba?lam?nda de?erlendiriyoruz. Türkiye'ye bir tehdit de?erlendirmesi varsa, bir silahl? güç orada namlusunu Türkiye'ye çevirdiyse, bu de?erlendirme yap?l?rsa harekat?n de?erlendirilmesinden daha do?al bir ?ey yok ?u anda' yan?t?n? verdi.?u anda böyle bir tehdit olup olmad??? sorurusu üzerine Ba?c?o?lu, 'Onun için istihbarat bilgimiz yok ama o bölgede bir varl?k devam ediyorsa, ?artlar da uygun olursa harekat yap?labilir' ifadesini kulland?.'Ana muhalefet partisinin talep olmadan bilgilendirilmesi gerekiyor'Ba?c?o?lu, 'Son süreci anlayabilmek için resmi kaynaklardan bilgi alma giri?iminiz oldu mu' sorusuna da ?u yan?t? verdi: 'Genel Ba?kan TBMM'de bu konunun bilgilendirilmesini talep etmi? bir konu?mas?nda, onun d???nda CHP olarak bir giri?imimiz olmad?. Ama zaten do?al olarak ana muhalefet partisinin, en az?ndan genel ba?kan?n?n bilgilendirilmesi gerekiyor. Talep olmadan bilgilendirilmesi gerekiyor. Olay ba?lay?p yar?s?na geldikten ya da bittikten sonra bilgilendirilmesi uygun bir hareket tarz? de?il. Benim anlad???m, örne?in MHP, bu olay? ba??ndan beri biliyor. MHP, Cumhur ?ttifak?'nda olsa da iktidar?n bir bile?eni de?il. Devletle ana muhalefet partisinin bu konuda daha s?k? çal??mas? gerekti?ini dü?ünüyorum.''Bahçeli biliyordur, diye dü?ünüyorum'Ba?c?o?lu, MHP Genel Ba?kan? Devlet Bahçeli'nin süreç hakk?nda bilgisi olup olmad???na ili?kin görü?ünün sorulmas? üzerine, 'Tam detaylar? bilmiyorum, tamamen ?ahsi yorumum: O aç?l?m veya yeni süreç ba?latma yorumuyla ba?lant? kurarak 'Muhtemelen biliyorlard?r' dedim. En az?ndan Say?n Bahçeli biliyordur diye dü?ünüyorum. Çünkü o bir anda ortaya ç?kan PKK aç?l?m? veya Abdullah Öcalan aç?l?m?yla bunu birle?tirdi?inizde, en az?ndan MHP liderinin haberi vard?r diye dü?ünüyorum. Zaten teklifimiz bu konularda Say?n Özel'in bilgilendirilmesi. Tabii ki MYK veya fazla ki?inin de?il ama en az?ndan Say?n Özel'in bu konularda bilgilendirmesi gerekti?ini devlet i?leyi?ini ve geçmi? devlet uygulamalar?n? bilen biri olarak ?iddetle tavsiye ediyorum' ifadesini kulland?.'Kimin müteakip dönemde tehdit olu?turaca??n? konu?mak çok erken'Ba?c?o?lu, Türkiye için Suriye'deki en büyük riske ili?kin soru üzerine, 'HT?'nin terör örgütü olmas?yla ilgili Ömer Çelik'in aç?klamalar? vard?, 'Fiziken kalkm??t?r, de?erlendirece?iz' dedi. Belki iki-üç olu?um ayn? anda Türkiye'ye tehdit olu?turabilir. Belki bir üçüncü devlet tehdit olu?turabilir. Dolay?s?yla güvenlik de?erlendirmeleri, askeri gereklilik çerçevesinde de?erlendirilir. Yani sekizinci günde, kimin müteakip dönemde tehdit olu?turaca??n? konu?mak çok erken. 12 günde ?am dü?tü, yedinci günde geçici hükümet kuruldu, faaliyetlere ba?lad?. Dolay?s?yla tehdidi bir örgütle s?n?rland?rmay?p Türkiye için genel olarak de?erlendirmekte fayda var ?u anda' de?erlendirmesinde bulundu.'Humus'a kadar böyle bir çökü? beklemiyordum'Ba?c?o?lu, 'Siz emekli bir asker olarak böyle h?zl? bir çökü? bekliyor muydunuz' sorusu üzerine, 'Suriye ordusunun yozla?m??, siyasi etkilerde, e?itim zafiyeti oldu?u, sava? yorgunu oldu?u, moral motivasyonu dü?ük oldu?u kesindi. Ama Humus'a kadar böyle bir çökü? beklemiyordum. Aç?kças? 'Ortada biraz daha devam eder' diyordum. Humus'taki çözülme ba?lay?nca çökece?ini ben de tahmin ettim. Çünkü Rusya, Ukrayna Sava??'na yo?unla?t?. Önceki dönemde hava gücüyle etkili olan Rusya'n?n Wagnerleri, Afrika'n?n Burkina Faso, Mali, Nijer gibi de?i?ik ülkelerinde faaliyet gösteriyor. Rusya, onlar? çekemedi. Rusya ile HT? aras?nda geçi? anla?mas? yap?lm?? olabilir. Ama i?in esas?nda, Suriye ordusunun kendine güvenin olmamas? ve harp yetene?inin k?s?tl? olmas? var' ifadesini kulland?.'Kal?n'?n foto?raflar?nda, 'Bu harekat?n sahibi biziz' mesaj? var'Ba?c?o?lu, 'M?T Ba?kan? ?brahim Kal?n'?n HT? lideri Colani ile foto?raf vermesini ve Emevi Camii'nde namaz k?lmas?n? nas?l de?erlendiriyorsunuz' sorusuna ?u yan?t? verdi: 'M?T Ba?kan?'n?n faaliyetlerine ili?kin olarak al???k olmad???m?z bir görüntü. Di?er istihbarat ba?kanlar?n?n da mesela CIA veya di?er birle?enlerin bu kadar aç?k görüntü vermesine pek al???k de?iliz. Ama burada muhtemelen bir: 'Bu harekat?n sahibi biziz' mesaj?, iki: ?ç politikaya yönelik mesaj, üç: Belki de parti içi mesaj var. Ama çok detayl? bilgim olmad??? için detayl? de?erlendirme yapamayaca??m.''Bakan Güler görü?me taleplerimizi kar??lamaya çal???yor'Ba?c?o?lu, Milli Savunma Bakan? Ya?ar Güler ile tekrar görü?üp görü?meyece?ine ili?kin soruya, 'Milli Savunma Bakan? ile ihtiyaç oldu?unda görü?üyoruz. Planlayabiliriz yani. ?u anda bir plan?m?z yok. Kendisiyle zaten geçmi?ten gelen diyalo?umuz var. Sa? olsun, görü?me taleplerimizi yo?un program?na ra?men kar??lamaya çal???yor. Ama ?u anda onun da yo?unlu?u dikkate al?narak olay?n biraz daha istikrar bulmas?nda fayda var. Süreç her ne kadar M?T Ba?kanl???, D??i?leri Bakanl??? taraf?ndan a??rl?kl? olarak yürütülse de bölgedeki TSK Birlikleri de harekata haz?rd?r diye dü?ünüyorum. Onlarla da ilgileniyordur' yan?t?n? verdi.'?srail'in konvansiyonel olarak Türkiye'ye tehdit olu?turmas? mümkün de?il'Ba?c?o?lu, 'Türkiye'ye dönük bir ?srail tehdidi CHP'nin algoritmas?nda var m?' sorusuna ?u yan?t? verdi: '?srail'in konvansiyonel olarak Türkiye'ye tehdit olu?turmas? mümkün de?il. Ama terör örgütleri vas?tas?yla olabilir. Ekonomi, siber gibi di?er aparatlar kullan?larak olabilir. Ama konvansiyonel olarak ?srail'in buna ne insan gücü ne di?er kaynaklar? yeter. Bu konuda konvansiyonel bir tehdit beklemiyoruz. Ama ?srail'in Suriye'nin güvenli?ini ve dengesini bozacak giri?imlerde bulunabilece?i, temkinli olmak ve takip etmek gerekti?ini dü?ünüyorum. 1974'teki anla?mayla insans?zla?t?r?lm?? bölgedeki faaliyetleri devam ediyor. Hatta iki mahalle d???na ç?kt?, iki mahallede güvenlik harekat? yap?yor. ?srail o bölgede ?u anda dikkatli takip edilmesi gereken faaliyetler yap?yor. 'O kendi bekas?n? sa?l?yor, güvenli?ini sa?l?yor, erken ihbar sa?l?yor' diye de?erlendiriyor. Ama ?srail'in faaliyetleri sadece bugün de?il, her zaman takip edilmesi gereken bir durum. Kald? ki HT?'nin harekat?ndan en karl? ç?kan ?srail.''?u anda Suriye en önemli güvenlik riski'Ba?c?o?lu, bir ba?ka soru üzerine, '?u anda tabii geli?en yeni dinamiklerle Suriye en önemli güvenlik riski. Suriye'nin toprak bütünlü?ünün sa?lanamamas?, o bölgedeki olu?umlar?n Türkiye'ye risk olu?turmas? kuvvetli ihtimal. Ama daha sekizinci gün, önümüzdeki günlerde daha istikrar bulabilir. De?i?ik aç?klamalar var. El ?ara'n?n 'Merkezi yönetim d???nda federatif yap?ya izin vermeyece?iz' diye aç?klamas? var. YPG liderinin 'Silahlar? b?rakal?m, silahs?zland?r?lm?? bölge olsun' aç?klamas? var. Daha çok erken, çok prematür yorumlar ve aç?klamalar bunlar. Biraz daha takip etmek laz?m. Bence en önemli tehdit Suriye'deki de?i?ik olu?umlar?n, terör gruplar?n?n Türkiye'ye tehdit olu?turmas? ?u a?amada. Milli güvenlik olarak ekonomik olarak böyle, di?er konularda tabii ki bir sürü risk var' de?erlendirmesinde bulundu.