Fransa'n?n Kanak Senatörü Robert Wienie Xowie, Hint-Pasifik bölgesindeki Frans?z sömürgesi Yeni Kaledonya'da son aylarda ya?anan olaylar sonras?nda, Ada için tek çarenin ba??ms?zl???na kavu?mak oldu?unu söyledi.Yeni Kaledonya 171 y?l önce, 24 Eylül 1853'te Frans?z vesayeti alt?na girerken, zaman içinde Ada'ya Frans?zlar ve Cezayirli tutuklular yerle?tirildi.1980'li ve 90'l? y?llarda Paris hükümeti ile Yeni Kaledonya aras?nda yap?lan anla?malar, Ada'n?n daha özerk bir yönetime kavu?mas?n? sa?lad?.Ancak son zamanlarda Fransa'n?n 'anayasal reform' ad? alt?nda, Yeni Kaledonya'daki Kanak halk?n? seçimlerde etkisiz hale getirmek amac?yla Frans?zlar? seçmen listesine ekleme giri?imi, Ada'da tepkilere yol açt?.Bu durum kar??s?nda Kanaklar, 13 May?s'tan itibaren sokaklara inerek protestolara ba?lad?.Paris hükümeti ise gösterileri bast?rmak için çe?itli k?s?tlay?c? önlemler alarak, binlerce güvenlik gücünü Ada'ya gönderdi.Bu olaylarda ?u ana kadar 13 ki?inin ya?am?n? yitirdi?i belirtilirken, ölü say?s?n?n gün geçtikçe artmas? bölge halk?nda endi?e yarat?yor.24 Eylül'de Kanak kabile liderleri, Frans?z vesayetinin 171. y?l dönümünde, Ada'n?n geleneksel topraklar? üzerinde tek tarafl? egemenlik ilan etti.Fransa'da Parlamentonun üst kanad? Senatoda görev alan Kanak Senatör Xowie, Fransa ve Yeni Kaledonya aras?ndaki son geli?meleri AA muhabirine de?erlendirdi.Xowie, Paris hükümetinin, seçmen kütü?ünü de?i?tirmeye yönelik reform tasar?s?n? parlamentodan geçirmeye çal??mas?n?n Ada'daki mevcut durumu tetikledi?ini aç?klad?.Senatör Xowie, Frans?z devletinin ba??ms?zl?k yanl?lar?yla yeniden diyalog kurmas? ve reform tasar?s?n? geri çekerek güven vermesi gerekti?ini ifade etti.Yeni hükümetin Yeni Kaledonya üzerindeki etkilerine de de?inen Xowie, ?u ifadeleri kulland?: 'Hayalle kap?lmamak gerekiyor. Yeni bir hükümet var, bu do?ru. Bu hükümetin ba?ka ço?unluklara ba?l? oldu?unu gördük. ve bu hükümetin kurulmas?n?n ne kadar yava? ilerledi?ini ve uzun sürdü?ünü dikkate ald???m?zda, asl?nda hükümetin her zaman Elysee (Cumhurba?kanl???) taraf?ndan yönlendirece?ini anl?yoruz.'Xowie, Yeni Kaledonyal? ba??ms?zl?k yanl?lar?n?n bu gerçe?i kabul etmesi gerekti?ini savundu.Fransa'n?n 1998'de imzalad??? Noumea Anla?mas? sürecinin, Ada'n?n ba??ms?zl?k geçi? sürecinin temelini olu?turdu?unu hat?rlatan Xowie, ?öyle devam etti: 'Daha da ileriye gitmek gerekiyordu. Son aylarda gördüklerimiz ve ya?ananlardan sonra bugün ülke için kal?c? bar??tan ba?ka çare yok; bunun ad? 'egemenlik'. Bundan ba?ka çare yok.'Xowie, Yeni Kaledonyal? ba??ms?zl?k yanl?lar?n?n, Adalar?ndan 17 bin kilometre uzakl?ktaki Fransa'da tutuklu olmas?n? üzücü buldu?unu dile getirerek, 'Buna tepki verdik çünkü aile ba?lar?ndan uzakla?t?rma iste?i var. ?nsan haklar?na uyan bir ülke olan Fransa'n?n tekrar gözden geçirmesi ve dü?ünmesi gereken ?eyler var. Çünkü, insan haklar?n?n oldu?u bir ülkede, insanlar?n onurunu ve özellikle de haklar?n? kaybetmesine te?vik etmeye devam edemeyiz.' ifadelerini kulland?.Yeni Kaledonya'daki ekonomik durumun zorlay?c? sonuçlar do?uraca??n? vurgulayan Xowie, buna çözüm bulmak için kollar? s?vamaya ça??rd?.Yeni Kaledonya'da yak?n tarihte ba??ms?zl?k talebi süreciAda'da 1984-1988'de ba??ms?zl?k yanl?lar? ve kar??tlar? aras?nda ç?kan olaylarda, aralar?nda Kanak ve jandarmalar?n da bulundu?u 90'dan fazla ki?i ya?am?n? yitirdi.'?ç sava??' and?ran 4 y?ll?k kritik sürecin ard?ndan, Frans?z hükümeti, Yeni Kaledonyal? ba??ms?zl?k yanl?lar? ve kar??tlar? ile 26 Haziran 1988'de Paris'te bir araya gelerek, Ada'n?n gelece?ini belirlemek için Matignon Anla?mas?'n? imzalad?.Anla?mada, tutuklu Kanaklar?n serbest b?rak?lmas? ve Ada'da 10 y?l içinde ba??ms?zl?k için referandum düzenlenmesi öngörülüyordu.10 y?l sonra, 5 May?s 1998'de Yeni Kaledonya'da, taraflar aras?nda imzalanan Noumea Anla?mas? ile Kanaklar?n kendi topraklar?nda az?nl?k statüsüne dü?mesini önlemek için yerel seçimlerde oy kullanma hakk?, 1998'den önce Ada'da ikamet eden ki?iler ve onlar?n çocuklar?yla s?n?rland?r?ld?.Bu anla?ma, Yeni Kaledonya'da ba??ms?zl?k için en fazla 3 referandum yap?lmas?n? öngörüyordu. Ada'da, bu kapsamda 2018, 2020 ve 2021'de düzenlenen ba??ms?zl?k referandumlar?nda ise sand?ktan 'hay?r' oyu ç?kt?.Ba??ms?zl?k yanl?s? Kanak Sosyalist Ulusal Kurtulu? Cephesi (FLNKS), yerel halk?n 'yas süreci' nedeniyle 2021'de yap?lan referandumun Kovid-19 salg?n?n?n etkisinden daha uzak bir tarihte düzenlenmesini istemi?ti.Fransa bu talebi kabul etmeyince, Yeni Kaledonyal? ba??ms?zl?k yanl?lar? halka sand??a gitmeme ça?r?s?nda bulunmu?tu.